نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 1 صفحه : 160
(الَّذِينَ يَظُنُّونَ ...)
خاشعان كسانيند كه گمان دارند خداى خود را ملاقات ميكنند، بيشتر مفسران كلمه
«يظنون» را در اين آيه بمعناى «يقين دارند» گرفتهاند چه «ظنّ» در بسيارى از موارد
بمعناى يقين آمده است[1] و نيز
ملاقات را بمعناى يافتن و گرفتن آنچه خدا وعده داده است دانستهاند.
بنا بر اين معناى آيه چنين ميشود: كسانى كه يقين دارند آنچه را كه
خداى آنها وعده داده است خواهند يافت مانند آيه كريمه:(أَنِّي مُلاقٍ حِسابِيَهْ)»[2]
(من يقين داشتم كه حساب خويش را خواهم يافت).
بعضى «يظنّون» را بهمان معناى ظاهريش (گمان ميكنند) گرفته ميگويند
كلمه «با گناهان» در آيه بايد فرض كرد و معناى آيه بنا بر اين قول چنين است:
خاشعان كسانىاند كه ميترسند و بيم دارند كه با گناهانشان خداى خود
را ملاقات كنند.
از همين دسته كه يظنون را بهمان معناى «گمان ميبرند» ميدانند بعضى
معتقدند كه «ملاقات خدا» كنايه از مرگ است همانطور كه مىبينيم وقتى كسى مرد
ميگويند:
خدايش را ملاقات كرد و آيه را چنين معنا ميكنند خاشعان مردمىاند كه
هميشه گمان دارند عمرشان تمام شده و هم اكنون خواهند مرد كه طبعاً بدنيا تكيه
نكرده و از گناه، دورى ميجويند و قولى را كه ملاقات خدا، بمعناى يافتن پاداش است
تأكيد ميكند اين آيات در باره منافقين:
1-(فَأَعْقَبَهُمْ نِفاقاً فِي قُلُوبِهِمْ إِلى يَوْمِ
يَلْقَوْنَهُ)[3] (خدا هم در دل آنان نفاق
[1]- هم چنان كه دريد بن صمه كه از شعراء دوران جاهليت است و
اسلام را نيز درك نموده ميگويد.