ناتمامى استدلال‌

طرفداران مذهب اوّل چهار دليل بالا را ناتمام دانسته و در باره آنها مى‌گويند 1- آيه كريمه كه مى‌فرمايد(إِلَّا إِبْلِيسَ كانَ مِنَ الْجِنِّ) كلمه جن بمعناى پوشيده است و دسته‌اى از ملائكه از ديده‌ها پنهان بودند و لذا اين كلمه به آنها گفته شده است.

2- آيه كريمه‌(لا يَعْصُونَ اللَّهَ ما أَمَرَهُمْ) صفت دربانان بهشت است نه همه ملائكه.

3- ممكن است خداوند در ابليس كه خود ملك بود نيروى شهوت را قرار داد و توالد و تناسل داشته باشد.

4- آيه كريمه كه مى‌فرمايد:(جاعِلِ الْمَلائِكَةِ رُسُلًا) معارض است با آيه ديگر كه مى‌فرمايد(اللَّهُ يَصْطَفِي مِنَ الْمَلائِكَةِ رُسُلًا وَ مِنَ النَّاسِ)[1] خداوند از ملائكه و از مردم بر ميگزيند فرستاده‌هايى را كه «من» (از) براى تبعيض است و معنايش اين است كه خدا بعضى از ملائكه را براى فرستادگى خود برميگزيند نه همه آنها را.

(وَ كانَ مِنَ الْكافِرِينَ‌)- در باره اينكه شيطان از كافران بود نيز چند قول نقل شده است.

1- او كافر شد همانطور كه قرآن در مورد فرزند نوح مى‌فرمايد(فَكانَ مِنَ الْمُغْرَقِينَ)[2] (او از غرق شده‌ها گشت) و منظور اين است كه غرق شد.

كفر مربوط بقلب است يا افعال؟

برخى به اين آيه استدلال كرده‌اند كه كفر و ايمان نه تنها مربوط بقلب است بلكه به افعال و رفتار نيز ارتباط دارد چه شيطان كه از نظر اعتقاد اشكالى نداشت تنها او سجده نكرد و سبب كفرش همين شد.

[1] آيه 75 از سوره حج( 22)

[2] آيه 43 از سوره هود( 11)