نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 1 صفحه : 118
(وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَ
نُقَدِّسُ لَكَ) (ما تو را تسبيح و تقديس ميكنيم) تسبيح ملائكه
همان حمد و ستايش آنان از خدا مىباشد زيرا حمد، ثنا و شكر است. و همين شكر،
اعتراف است به اينكه خداوند، بزرگ و منزّه و قابل ستايش ميباشد و كلمه تسبيح
معنايش جز اين نيست.
سپس خداوند در پاسخ ملائكه ميگويد:(إِنِّي أَعْلَمُ ما لا تَعْلَمُونَ) (من ميدانم چه مصالحى در
اين آفرينش است كه شما نميدانيد) بعضى گفتهاند كه آنچه خدا ميدانست و ملائكه
نميدانستند همان تكبّر و عجب ابليس بود در ترك سجده.
قتاده مىگويد: مراد علم ببودن انبياء و صالحين در فرزندان آدم است.
قرآن پس از بيان آفرينش انسان و سؤال ملائكه برترى آدم را بر همه
موجودات ديگر بيان ميكند اين فضيلت و برترى را تنها در سايه علم و دانش او و اينكه
خداوند همه اسماء خود را به آدم آموخت(وَ عَلَّمَ آدَمَ
الْأَسْماءَ كُلَّها) ميداند.
در اينكه منظور از اين اسمها چيست؟ اقوالى بيان شده است.
1- قتاده ميگويد: منظور از اسمها. معانى و حقيقت آنها است زيرا بديهى
است فضيلت در الفاظ و اسامى نيست جز باعتبار معنى و حقيقت.
وقتى كه اسرار و حكمت اين نامها را خداوند بيان كرد. ملائكه اقرار
كردند كه علم و اطلاعى ندارند و اصولًا تا چيزى را كه خدا به آنها نياموزد و
نگويد. آنان نخواهند دانست.
2- ابن عباس و سعيد بن جبير و بيشتر مفسّران ميگويند: منظور از
نامها نام تمام صنعتها و اصول و رموز كشاورزى، درختكارى و تمام كارهايى كه مربوط
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 1 صفحه : 118