نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 1 صفحه : 117
اين ارض همان مكه است
از رسول اكرم روايت شده كه زمين از مكه گسترش يافت و بدين جهت آن را
«امّ القرى» ناميدهاند روى اين اصل ممكن است مراد از كلمه «ارض» همان مكه باشد( قالُوا أَ تَجْعَلُ فِيها ....)
ملائكه گفتند: خدايا در زمين مردمى مىآفرينى كه كارشان فساد، كفر،
گناه خونريزى نابجا است.
در اين كه چگونه و از چه راهى ملائكه فهميدند آدم و ذريّهاش فساد
مىكنند وجوهى گفته شده است.
1- بسيارى از مفسرين ميگويند: قبل از آدم موجودات ديگرى (جنّ) در
زمين زندگى ميكردند و فساد كردند و خداوند ملائكه را فرستاد تا آنان را رانده خود
سكونت كردند. اكنون مىپرسند كه آيا اين آدم نيز مانند جنّ خونريزى و فساد ميكند؟.
2- سؤال ملائكه صرفاً براى فهميدن بود نه در مقام انكار و اعتراض و
از خدا مىخواستند تا حكمت آفرينش آدم را بفهمند.
3- ابن عباس ميگويد: خداوند بملائكه گفته بود كه از فرزندان اين آدم
كسانى خواهند آمد كه فساد و خونريزى ميكنند و پس از آنكه خدا آدم را آفريد ملائكه
از اين نظر سؤال كردند كه بفهمند آيا اين همان آدمى است كه خدا گفته بود ذريّهاش
فساد ميكنند يا غير او است.
4- در آيه كريمه چيزى حذف شده كه اصل آن چنين بود من در روى زمين آدم
(خليفه) مىآفرينم «و من ميدانم كه از فرزندانش كسانى هستند كه فساد ميكنند و خون
مىريزند» پس ملائكه سؤال كردند ما كه جز تقديس و تسبيح كارى ديگر نداريم
سزاوارتريم كه در روى زمين خليفه باشيم[1].
[1] مطابق يك فرضيه و تئورى انسان از بىنهايت شروع شده و مراحل
تكامل مادى را پيموده و بكشف وسائل كشنده مادى رسيده است و روى حسن سودجويى جنگها
واقع شده و از همان وسائل در راه نابودى نوع خود استفاده كرده است و در نتيجه تمام
وسائل تمدن از بين رفته و بحالت ابتدايى بازگشت شده است. و ممكن است جهت سؤال
ملائكه اين بود كه اين آدم جانشين انسانهاى قبلى است و ملائكه مىپرسند كه خلقت
چنين انسانى كه طبعى سودجو و خونريز دارد فايدهاش چيست و باز هم فساد و خونريزى ميكند.
در اين باره روايات فراوانى نيز وارد شده است.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 1 صفحه : 117