غير عادل يا ولايت فقيه عادل را.

عقل هرانسان حكم مى‌كند غير فقيه و فقيه غير عادل شايستۀ ولايت و حكومت نيست؛ چرا كه اين‌جا تشكيل حكومت اسلامى مورد بحث است و براى پياده كردن حكومت اسلامى و اجراى احكام دين، بايد فردى زمام اين امر را به عهده گيرد كه به احكام اسلامى به طور ژرف و اساسى آشنا بوده و شيوۀ ادارۀ حكومت را هم بداند در عين‌حال، پرهيزگار و متعهد باشد، تا امر حكومت را فداى خواسته‌هاى نفسانى و اميال شيطانى خود نكند. افزون بر آن، اين‌كه نه فقط دربارۀ حكومت اسلامى، بلكه دربارۀ هرحكومتى، عقل حكم مى‌كند جاهلان، جاه‌طلبان و هوسرانان شايستگى زمامدارى را ندارند؛ بنابراين فقيهى كه به احكام اسلامى و اوضاع سياسى-اجتماعى زمان خود آگاه بوده از تقوا و عدالت و تدبير و مديريت و كمالات لازم برخوردار باشد، براى حكومت، شايسته‌تر از ديگران است.

نيز ن. ك: نيابت عام، نواب عام، حكومت اسلامى.

سرپرست جامعه در امور دين و دنيا در دوران غيبت

در اصطلاح، ولى فقيه كسى است كه عالم به سياست‌هاى دينى و برقراركنندۀ عدالت اجتماعى ميان مردم باشد. طبق اخبار، او دژ اسلام و وارث پيامبران و جانشين پيامبر خدا و همچون پيامبران بنى اسرائيل بوده، بهترين خلق خدا پس از امامان عليهم السّلام است. مجارى امور و احكام و دستورها، به دست او بوده و حاكم بر زمامداران است. [1]

مسألۀ ولايت فقيه ريشۀ كلامى دارد؛ ولى جنبۀ فقهى آن سبب شده است فقيهان از روز نخست، در ابواب گوناگون فقهى از آن بحث كنند و موضوع ولايت فقيه را در هريك از مسايل مربوط روشن سازند. در باب جهاد و تقسيم غنايم، خمس، گرفتن و توزيع زكات، سرپرستى انفال، نيز اموال غايبان و قاصران، باب امر به معروف و نهى از منكر، باب حدود و قصاص و تعزيرات و مطلق اجراى احكام انتظامى اسلام، فقها از مسألۀ