نام کتاب : فرهنگ نامه مهدویت نویسنده : سلیمیان، خدامراد جلد : 1 صفحه : 454
پيچيدهترين شرايط اجتماعى و سياسى-حفظ كند و نگذارد شيعيان منحرف شده و متلاشى شوند. [1]
7. جلوگيرى از فرقهگرايى شيعيان
از مسؤوليتهاى مهم نايبان خاص، اين بود كه شيعيان را از پراكندگى بيشتر مصون دارند. ايشان همواره آن دسته از گفتارهاى پيامبر و امامان عليهم السّلام را بيان مىكردند كه دلالت داشت مجموع پيشوايان معصوم عليهم السّلام به دوازده ختم مىشود و واپسين آنان غيبت خواهد كرد. نوّاب خاص، در اين مرحله، به پيروزى چشمگيرى دست يافتند و توانستند انشعابات پديد آمده در مكتب تشيع را كمتر كرده در نهايت، به حداقل برسانند.
8. مبارزه با مدعيان دروغين نيابت
يكى از مسؤوليتهاى مهم نايبان خاص، مبارزه با مدعيان دروغين نيابت بود. اين مبارزه به طور عمده، با هدايتهاى امام-با صدور توقيعات از طرف آن حضرت-صورت مىگرفت. [2]
9. گرفتن اموال متعلق به امام و مصرف آن در موارد لازم
هركدام از نوّاب خاص امام، در دوران سفارت خود، وجوه و اموال متعلق به حضرت را تحويل مىگرفت و در مواردى كه امام دستور مىداد، مصرف مىكرد.
نيز ن. ك: عثمان بن سعيد عمرى، محمد بن عثمان بن سعيد عمرى، حسين بن روح نوبختى، على بن محمد سمرى.
نيابت خاص
رهبرى جامعه از سوى امام غايب در غيبت صغرا
با توجه به ويژگىهاى دوران غيبت صغرا، يكى از مباحث مهم در اين دوران، بحث نيابت خاص است.
در دورۀ غيبت صغرا، حضرت مهدى عجّل اللّه تعالى فرجه الشريف به واسطۀ چهار نفر نايبان خاص خود با شيعيان در رابطه بود و امور آنان را سروسامان مىداد. اين امور، افزون بر مسايل مالى، شامل مسايل عقيدتى و فقهى نيز مىشد.
رابطان ميان آن حضرت و شيعيان، چهار نفر از اصحاب باسابقه و مورد اعتماد امامان پيشين بودند