كنيه حضرت مهدى عليه السّلام-ابو القاسم
كوه رضوى

محل زندگى امام مهدى عليه السّلام در دوران غيبت

«رضوى» نخستين كوه از كوه‌هاى «تهامه» ، در يك منزلى «ينبع» و هفت منزلى «مدينه» است. [1]از اين كوه در روايات سخن به ميان آمده و آن‌جا جايگاه ارواح مؤمنان در عالم برزخ ياد شده است. [2]همچنين در برخى روايات، محل زندگى حضرت مهدى عليه السّلام در دوران غيبت شمرده شده است. [3]

افزون بر روايات، در فرازهايى از دعاى ندبه نيز چنين مى‌خوانيم:

اى كاش مى‌دانستم كجا استقرار دارى و در كدام سرزمين تو را بجويم؟ آيا در كوه رضوى هستى يا غير آن؟ . . . . [4]

همين ذهنيت دربارۀ غيبت مهدى عليه السّلام در اين كوه، باعث شد كسانى كه در مسألۀ «مهدويّت» دچار انحراف شده‌اند، مهدى موهوم خود را در اين كوه غايب بدانند.

از نخستين گروه‌هاى منحرف در مهدويت

يكى از فرقه‌ها-و شايد اوّلين فرقه‌اى كه در مهدويّت دچار انحراف بزرگ شد - «كيسانيه» است. دربارۀ علت نام‌گذارى اين فرقه به كيسانيه، اختلاف نظر است؛ برخى نوشته‌اند: اينان پيروان كيسان آزاد شده امير مؤمنان عليه السّلام بودند.

كيسان شاگرد محمد بن حنفيه بود؛ ولى از امام حسن و امام حسين عليهما السّلام نيز علوم مختلف-از جمله علم تأويل و باطن و علم آفاق و انفس-آموخت.

سپس به امامت محمد قائل شد و براى او مراتب و درجاتى دانست كه خارج از حد وى بود. [5]برخى نوشته‌اند: كيسانيه، پيروان مختار بن ابى عبيده ثقفى بودند؛ زيرا او ملقب به كيسان بود. شمارى هم نوشته‌اند: فرمانده پليس (شرطه) مختار، كيسان نام داشت و كنيه‌اش ابو عمران