اين كتاب، شامل فضايل امام عصر عليه السّلام و سيره و روش آن حضرت در زمان غيبت و هنگام ظهور است و بسيارى از نشانه‌هاى ظهور حضرت مهدى عجّل اللّه تعالى فرجه الشريف را ذكر كرده است. از زمان نگارش آن تاكنون، پيوسته علماى شيعه بدان توجه كرده و در نگارش‌هاى خود، به آن بسيار استناد كرده‌اند.

شيخ طوسى در مقدمۀ كتاب در بارۀ انگيزه خود از نگارش اين كتاب نوشته است:

من اين كتاب را به درخواست شيخ بزرگوار كه خداوند عمر ايشان را طولانى گرداند، نگاشتم. وى درخواست فرمود كتابى دربارۀ غيبت صاحب الزمان عجّل اللّه تعالى فرجه الشريف املا نمايم و در آن، سبب غيبت آن حضرت و علت طول كشيدن آن و. . . را بيان كنم و اين‌كه چرا آن حضرت ظهور نمى‌كند؟ آيا مانعى در كار هست؟ آن مانع چيست و چرا ما نيازمند به آن حضرت هستيم؟ من هم درخواست او را اجابت و امر وى را اطاعت كردم. . . [1]

كتاب الغيبة با حدود پانصد روايت مشتمل بر هشت فصل است: كلام در غيبت، ولادت حضرت حجّت عليه السّلام، مشاهده‌كنندگان حضرت مهدى عليه السّلام در غيبت صغرا، بيان پاره‌اى از كرامات آن حضرت، برخى از موانع ظهور حضرت مهدى عليه السّلام، روايات مربوط به بحث نيابت و وكالت، عمر طولانى حضرت مهدى عليه السّلام، برخى فضايل و صفات و سيرۀ آن حضرت.

طبق بررسى‌هاى انجام شده از ميان حدود پانصد روايت اين كتاب، نزديك دويست و هفتاد روايت آن ارتباط تنگاتنگى با مباحث مهدويت دارد. بقيه روايات، يا اين‌كه ارتباط نزديكى با مهدويت ندارد يا اين‌كه به طور اساسى با امام مهدى عليه السّلام و موضوعات مرتبط با آن حضرت بى‌ارتباط است كه صرفا شاهد آورده شده است.

حادثه‌اى مهم در عصر ظهور

روايات درباره سرانجام شيطان، متفاوت است؛ اما در برخى گفته شده است نابودى وى به دست حضرت مهدى عجّل اللّه تعالى فرجه الشريف رخ خواهد داد.