«خروج دابة الارض» به معناى بيرون آمدن جنبندۀ زمين است. اين پديده، هم در روايات شيعه و هم در روايات اهل سنّت، مورد اشاره قرار گرفته و از آن به عنوان «اشراط السّاعة» و يكى از نشانههاى نزديك شدن قيامت ياد شده است. [2]
پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و اله و سلّم، فرمود:
ناگزير، ده چيز پيش از قيامت رخ خواهد داد: سفيانى، دجّال، دود، دابه، خروج قائم، طلوع خورشيد از مغربش، نزول عيسى بن مريم، خسف به مشرق، خسف به جزيرة العرب و آتشى كه از قعر عدن خارج مىشود و مردم را به سوى محشر مىبرد. [3]
آنچه اين اتفاق را نزد شيعه مهم ساخته، رواياتى است كه از «خروج دابة الارض» به عنوان رجعت امير مؤمنان على عليه السّلام ياد كرده است.
امام باقر عليه السّلام فرمود: امام على عليه السّلام پس از ذكر اوصاف خود، فرمود:
. . . من، همان جنبندهاى هستم كه با مردم سخن مىگويد. . . . [4]
دربارۀ ماهيت دابه و چگونگى خروج او-به ويژه ميان اهل سنّت- سخنهاى فراوانى گفته و گمانههاى بسيارى زده شده است. برخى نوشتهاند:
دابه، به معناى جنبنده و ارض به معناى زمين است. بر خلاف آنچه برخى مىپندارند، دابه فقط به جنبندگان غير انسان اطلاق نمىشود؛
[2] . ر. ك: شيخ صدوق، علل الشرايع، ج 1، ص 73؛ شيخ طوسى، كتاب الغيبة،266؛ ابن شهرآشوب، المناقب، ج 3، ص 102، و در كتب اهل سنّت ر. ك: بيضاوى، انوار التنزيل و اسرار التأويل، ذيل: 82 سوره نمل؛ ابن كثير، تفسير القرآن العظيم، ج 6، ص 210.
[3] . «عشر قبل السّاعة لا بدّ منها: السّفيانى و الدّجّال و الدّخان و الدّابة و خروج القائم و طلوع الشّمس من مغربها و نزول عيسى و خسف بالمشرق و خسف بجزيرة العرب و تار تخرج من قعر عدن تسوق الناس الى المحشر» ، شيخ طوسى، كتاب الغيبة، ص 436، ح 426.
[4] . «. . . انّى. . . و الدّابّة الّتى تكلّم النّاس» ، محمد بن يعقوب كلينى، الكافى، ج 1، ص 198، ح 3.
نام کتاب : فرهنگ نامه مهدویت نویسنده : سلیمیان، خدامراد جلد : 1 صفحه : 199