گشت و گذاری در بازار کتاب و کتابخوانی
محسنی فرد فرزانه

این سو
حكومت دينى از منظر استاد مطهرى؛ كتاب، در سه بخش مشروعيت حكومت، تحليل ولايت فقيه و تحليل حكومت اسلامى تنظيم شده است. در بخش نخست نويسنده به مشروعيت حكومت از ديدگاه استاد مطهرى، با استناد به كتاب »پيرامون جمهورى اسلامى« و ملاك مشروعيت الهى و مشروعيت مردمى مى‌پردازد. بخش دوم چهار فصل است كه با عناوين مشروعيت ولايت فقيه، ادله ولايت فقيه، تحليل ولايت فقيه و اختيارات ولايت فقيه، تئورى‌هاى مختلف حكومت در عصر غيبت را مورد بررسى قرار مى‌دهد و بالاخره بخش سوم، مسائلى چون جمهوريت، اسلاميت، پارادوكس جمهوريت و اسلاميت، ناسازگارى دموكراتيك غربى با اسلام را از ديدگاه استاد مطهرى، به عنوان يكى از تئوريسين‌هاى انقلاب اسلامى مورد بررسى قرار مى‌دهد. اين كتاب را محمد حسن قدردان ملكى نگاشته است.

پرتو خرد؛ بخشى از مقالات، سخنرانى‌ها و گفت و گوهاى استاد ابراهيمى دينانى در كتابى با نام »پرتو خرد« گرد آمده است. مقالاتى با موضوعات فلسفه و اخلاق، عقل و تجربه دينى، سلوك در راه عقل و مسئوليت پذيرى، حكمت اشراق، فلسفه اسلامى، خويشاوندى نيچه و سهروردى، عالم خيال از نظر ابن عربى و مولوى، تأثير فلسفه و حكمت متعاليه اسلامى بر فلسفه غرب، عالم مثال از ديدگاه هانرى كربن، عقلانى بودن اسما و صفات خدا از ديدگاه قاضى‌سعيد قمى، سيد جمال الدين آشتيانى صدرا شناس بى بديل، بر اساس ديدگاه ايشان با مضمون انديشه وجود تدوين شده است.

دين و نظم طبيعت؛ كتاب دين و نظم طبيعت، به قلم دكتر سيد حسين نصر با ترجمه دكتر انشاء الله رحمتى وارد بازار شد. نويسنده كتاب، با توجه به سنن فلسفه غرب، تاريخ علوم، جهان بينى اديان گوناگون و مقايسه نظرات اين اديان در اين رابطه سعى دارد تا درباره رابطه ميان دين، نظام طبيعت، نگاهى جهانى عرضه كند. اين كتاب در هشت فصل مطالبى چون كنكاش حكمت خالده درباره دين و طبيعت و اديان اوليه (بومى)، اديان امريكاى شمالى، اديان افريقايى، اديان مصرى، سنت‌هاى دينى خاور دور (تاتوئيسم، كنفوسيوس، هندو، بودا) و اديان ابراهيمى را عرضه مى‌كند كتاب فوق در 520 صفحه از سوى نشر نى وارد بازار كتاب شده است.

سيره سياسى معصومان در عصر حاكميت؛ اين كتاب با هدف تحليل عملكرد و رفتارشناسى حاكمان معصوم در عرصه سياست و حكومت، و شناخت روش و سيره سياسى امام معصوم به رشته تحرير در آمده است. كتاب شامل فصول زير است: رفتار سياسى معصوم در ارتباط با مردمم رفتار سياسى حاكمان معصوم در ارتباط با كارگزاران حكومت و موضع‌گيرى حاكمان معصوم در برابر گروه‌هاى مخالف نظام. نويسنده كتاب، معتقد است مهم‌ترين دغدغه نظام جمهورى اسلامى، ارائه حكومت دينى مبتنى بر تفكر ولايت محور شيعى و سيره سياسى پيشوايان معصوم در دوران حاكميت سياسى آنان بوده است؛ اگر چه مطالعه سبك و سيره سياسى پيشوايان معصوم، اختصاص به دوران حاكميت آنان ندارد.

تقريرات فلسفه امام خمينى(ره)؛ مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى(ره) به تازگى اين كتاب را در سه جلد منتشر كرده است. تقريرات فلسفه، آخرين دوره شرح منظومه و مباحث نفس اسفار است كه حضرت امام در فاصله سال‌هاى 1323 تا 1328 تدوين كردند. اين مجموعه كامل نيست، زيرا برخى مباحث توسط مرحوم حاج سيد عبد القمى موسوى اردبيلى ياد داشت نشده است؛ اما از آنجا كه از حضرت امام(ره) اثر ديگرى به شكل مكتوب در حكمت متعاليه موجود نيست، تقريرات فلسفه تنها يادگار ايشان از دو دهه تدريس حكمت متعاليه است.

فراز و فرود مشروطه؛ سيد مصطفى تقوى به تازگى كتابى را در هشت فصل، با عنوان فراز و فرود مشروطه به رشته تحرير در آورده است. تكاپوى رهايى، بحران مديريت و كارآمدى، مجلس و دربار؛ همگرايى و واگرايى، سازش ستيزى: ترجيح منافع فردى و گروهى بر منافع ملى، از سقوط مجلس تا سقوط شاه، محك تجربه: خالى شدن ميدان و آزمون مديران، طراح ناموفق قرارداد 1919، از چاله به چاه؛ كودتاى 1299 و.... فصل‌هاى تشكيل دهنده اين كتاب است كه مؤسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران آن را به چاپ رسانده است.

هگل و فلسفه مدرن؛ اين كتاب سعى دارد تا از ديدگاهى نقادانه و توصيفى، آفاق فكرى اين فيلسوف آلمانى و ارتباط فكرى وى با فلاسفه گذشته، هم عصر و پس از او، مانند كانت، اسپينوزا و دكارت را مورد بررسى قرار دهد. كتاب نوشته على مراد خانى در 3000 صفحه به چاپ رسيده است.

بررسى مبانى فكرى و اجتماعى مشروطيت ايران؛ كتاب مجموعه مقالاتى از همايش با همين عنوان است كه ديماه 1382 در دانشگاه تهران برگزار شد. اين كتاب دو بخش است كه بخش نخست آن شامل پانزده مقاله از نويسندگانى چون محمد گلبن، سيروس برادران شكوهى و... و سخنرانى هايى از رضا فرحى دانا، جعفر توفيقى، غلامرضا ظريفيان، رضا شعبانى‌و... . بخش دوم نيز مقالاتى با موضوعات تطبيق شرايط اجتماعى - سياسى آذربايجان و فارس در آستانه انقلاب مشروطه، گذر از عدالت خواهى مردم تا برپايى نظام مشروطه، رابطه جنبش اصلاح خط با زمينه‌هاى فكرى مشروطيت در ايران، چارچوبى تحليلى براى انقلاب مشروطه و... را در بر دارد.

بحران معنويت در غرب؛ بهروز رشيدى، محمد مهدى مظاهرى و احمد بخشايشى اردستانى، كتابى را با عنوان ياد شده كه حاوى ديدگاه‌هاى انتقادى انديشمندان غربى است، به رشته تحرير در آورده‌اند. فصل نخست با موضوعات اصلاح ديدن، ظهور جنبش‌هاى عقلى در عصر روشنفكرى، ظهور عصر تحصيلى جديد و فصل دوم با موضوعات زوال اخلاق در غرب از نگاه ويل دورانت، نظريه نجات و رنسانس معنوى در تفكر توين بى و فرا رسيدن عصر يائسگى فلسفه مادى از منظر پيتريم سوزوكين، به مسئله بحران معنوى و هويت انسانى به عنوان مشكل نگران كننده دنياى غرب در ساليان اخير مى‌پردازد.

مبانى انديشه سياسى اسلام؛ با توجه به آنكه انديشه سياسى، به دو حوزه كلام و فقه مربوط مى‌شود، به دو روش متفاوت كلامى و فقهى قابل بحث و بررسى است. از اين رو كتاب فوق نوشته عباسعلى عميد زنجانى در دو بخش جداگانه ارائه شده است ؛ به عبارت ديگر، مباحث عقلى انديشه سياسى، از مباحث نقلى انديشه سياسى اسلامى جدا و به طور مستقل مورد مطالعه قرار گرفته است. بخش نخست آراى فلاسفه اسلامى و بخش دوم عمدتاً مباحث نقلى برگرفته از آيات قرآن و متون احاديث است. كتاب را پژوهشگاه فرهنگ و انديشه منتشر كرده است.

ايران از سقوط مشروطه تا كودتاى سوم اسفند؛ اين كتاب در واقع ادامه كتاب بحران مشروطيت در ايران است كه نويسنده قصد دارد، عواقب خط سير علميات گروه‌هاى بحران ساز را بررسى كند. اقدامات گروه‌هاى بحران ساز از سقوط مشروطه، نقش احزاب سياسى، مطبوعات، كالبد شكافى و تبارشناسى رجال انگليسى در حوادث و وقايع آن دوران، كودتاى مخالفان و تشكيل كميته مجازات، مسائلى است كه از جلد نخست كتاب مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. نويسنده در بخش دوم به مسائلى چون قرار داد 1919، بسترهاى اجتماعى و سياسى و اقتصادى كودتاى سوم اسفند (1921) و... پرداخته است.
نكته جالب توجه آنكه تحليل‌هاى اين كتاب كه توسط مؤسسه مطالعات و پژوهش‌هاى سياسى منتشر شده، همگى به منابع درجه اول مستند است.

جوان در چشم و دل پيامبر؛ داستان بهار، جاودان بهار، بوستان بهار و بيان مهار، چهار بخش تشكيل دهنده كتاب است كه محمد باقر پورامينى در 215 صفحه آن را به نگارش در آورده است. اين كتاب از سوى انتشارات »كانون انديشه جوان« روانه بازار كتاب شده است.

ديپلماسى هسته‌اى؛ 678 روز مديريت بحران؛ مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام كتابى را با عنوان فوق منتشر كرده كه با تمركز بر مطالب فنى و استناد به مذاكرات رسمى، در سطحى فراتر از تمايلات سياسى و جناحى پرونده هسته‌اى ايران را در دور اول ديپلماسى هسته‌اى، مورد تجزيه و تحليل قرار مى‌دهد. در اين كتاب پنجاه و يك مورد از اهداف و دستاوردهاى ديپلماسى هسته‌اى ايران مورد اشاره قرار گرفته است. بيانه تهران، توافقنامه بروكسل، توافقنامه پاريس و طرح اوت 2005 سه كشور اروپايى و طرح‌هاى پيشنهادى مذاكره كنندگان ايرانى، مهم‌ترين فرازهاى روز نخست ديپلماسى هسته‌اى است كه در اين كتاب مورد بحث و بررسى قرار گرفته است.

آن سو
اسلام و جهانى سازى؛ كتابى است چهار جلدى با عناوين فرهنگ و هويت، سياست و آگاهى، نظم جهانى، »اقتصاد و حقوق« مشتمل بر مقالاتى از انديشمندان شرقى و غربى، پيرامون جالش ميان اسلام و جهانى سازى است. بخش‌هايى از كتاب حاوى مقالاتى است كه تلاش مسلمانان را در جهت حفاظت از اسلام در مقابل خيزش غرب مورد بررسى قرار مى‌دهد. نهضت اصلاح دينى و تطور افكار اسلامى به منظور پاسخ به مناقشات جديد مذهبى نيز از مباحث مطرح شده در اين كتاب است. اين كتاب نوشته شهرام اكبرزاده استاد دانشگاه استرالياست كه انتشارات راتلج آن را منتشر كرده است.

عقلانيت خام و آموزش هويت؛ انتشارات دانشگاه كمبريج، به تازيگى دو كتاب را با عناوين فوق منتشر كرده است. كتاب نخست با نام كامل »عقلانيت خام هنجارى بودن و عمل انسانى« با فصل هايى چون اخلاق و توجيه، نقد درون گرايى، و دو تصور از عقلانيت و درون گرايى و انواع عقل‌ها نوشته جشواگرت است و كتاب دوم با عنوان كامل »آموزش هويت، ظهور هويت اجتماعى، آموزش دانشگاهى« به چگونگى ارتباط ميان هويت اجتماعى و آموزش دانشگاهى مى‌پردازد. خودآگاهى و مدل‌هاى محلى آموزش دانشگاهى و مدل‌هاى شناختى محلى و هويت غير طبيعى، برخى فصول تشكيل دهنده اين كتاب است.

تاريخ نژاد پرستى و ملى گرايى؛ كتاب تصور تطبيقى در تاريخ نژاد پرستى، ملى گرايى و جنبش‌هاى اجتماعى، مجموعه مقالاتى از مورخ محقق و نويسنده امريكايى جورج ام:مردريكسون است كه تحقيقات جامعى درباره روابط نژادى در امريكا و افريقاى جنوبى انجام داده است. كتاب مشتمل بر سه دسته مقاله است كه مقالات دسته نخست، تاريخ تطبيقى تقابل‌هاى فرهنگى در نيم قرن گذشته است. دسته دوم مقالات، يافته‌هاى نويسنده در باب تقابل و تعامل فرهنگى و نژاد پرستى است. دسته سوم نيز جستارهاى نويسنده درباره ضد نژادپرستى، اختلافات و جنبش‌هاى آزادى خواهانه سياهان در امريكا و امريكاى جنوبى طى پنجاه سال اخير است. اين كتاب را انتشارات دانشگاه كاليفرنيا منتشر كرده است.

در حاشيه كتاب و كتابخوانى
برگزارى مراسم كتاب سال تقريب؛ همزمان با مبعث رسول مكرم اسلام، برگزيدگان دومين دوره كتاب سال تقريب در سه بخش تأليف، ترجمه و تصحيح معرفى شدند. در بخش تأليف كتاب »مداراى بين مذاهب« اثر حجت الاسلام سيد صادق سيد حسينى از انتشارات بوستان كتاب قم، در بخش تصحيح »تحرير المجله« نوشته آيت الله مرحوم كاشف الغطاء به تصحيح محمد ساعدى از انتشارات مجمع تقريب و »لباب النقول فى موافقات جامع الاصول« با تصحيح حجت الاسلام سيد محمد جواد جلالى از انتشارات مجمع تقريب و در بخش ترجمه با تقدير از ترجمه كتاب مبانى فكرى، فقهى و فرهنگى مسلمانان، توسط عبد العزيز سليمى از انتشارات سر احسان هيچ اثرى واجد عنوان شايسته كتاب سال شناخته نشد.

چشمه نور در آستان قدس رضوى؛ بنابه اعلام دبير كتابخانه‌هاى عمومى كشور، طرح فن آورى اطلاعات كتابخانه‌هاى عمومى كشور به زودى در تمام استان‌ها به مرحله اجرا در مى‌آيد. به موجب اين طرح كه با هدف به روز شدن اطلاعات در استان‌ها، كشور و دنيا و تبادل اطلاعات و يكپارچگى فعاليت‌هاى كتابخانه‌اى با سيستم الكترونيكى انجام مى‌گيرد، افراد در هر زمان مى‌توانند به منافع موجود در كتابخانه‌هاى سراسر كشور دسترسى داشته باشند.

ممنوعيت ورود كتب اربعه شيعه به عربستان؛ ناشران ايرانى از ارائه كتب اربعه شيعه در نمايشگاه تخصصى كتاب عربستان منع شدند. به نقل از مدير دارالكتاب الاسلاميه هنوز دليل ممنوعيت ورود اين كتاب‌ها و كتب ادعيه براى شركت در نمايشگاه بين المللى جده اعلام نشده است.