متن و حاشيه كتاب
محسنی فرد فرزانه

طى دو هفته اخير، كتاب در اين سو و آن سو، در تن و در حاشيه، بازارارى پر رونقى داشته است؛ صفحات آثارى نو با موضوعاتى متفاوت، دركادوى جلدهاى رنگارنگ مقوايى و گالينگور به پيشواز خوانندگان و علاقمندان فرهنگ مى‌آيند و اين عرصه همچنان پر عرضه و تقاضاست. اين نوشتار گشت و گذارى است به اين عرصه در نيمه اول دى ماه كه در پى آن را خواهيد خواند.

اين سوى مرز
نشر دارالفنون، در آستانه يكصد و پنجاه و سومين سال تأسيس مدرسه دارالفنون، كتاب »آشنايى با دارالفنون«، پس از يك سال پژوهش سعيد وزيرى،محقق و پژوهشگر به بازار آمد. اين كتاب شامل بخش‌هاى متعددى است كه از جمله بخش‌هاى آن، پرداختن به فارغ‌التحصيلان و اساتيد اين مدرسه، مانند كمال الملك، ملك الشعراى بهار، محمد حسين شهريار و دانشمندان و انديشمندان ديگراست. اين كتاب به نقش مهم اين مدرسه در تاريخ و فرهنگ معاصر ايران مى‌پردازد.
هزاره‌هاى گمشده؛ عنوان كتابى درباره تاريخ ايران باستان نوشته دكتر پرويز رجبى است. اين مورخ كه در حال حاضر مشغول نوشتن كتاب »سده‌هاى گمشده«، با موضوع تاريخ ايران از دوران اسلامى تا دوره قاجار است، در كتاب هزاره‌هاى گمشده به سلسله‌هاى پادشاهى و تغييرات اوضاع اجتماعى و سياسى ايران مى‌پردازد.
هشت كتاب دانشجويى؛ دو مجموعه شعر، سه مجموعه داستان كوتاه، دو مجموعه آثار گرافيكى و يك مجموعه عكس، به ترتيب با عنوان‌هاى »ماريا انگشت« »گورستان كاغذى«، »داستان‌هاى خيلى كوتاه«، »... و بادگفت« و »كوچك اسم‌هاى مخفف« عنوان هشت كتاب دانشجويى است كه به تازگى توسط انتشارات جهاد دانشگاهى مشهد وارد بازار كتاب شده است.
5 فيلمنامه و چند نمايشنامه؛ در ميان كتاب‌هاى چاپ شده در دو هفته اول ديماه، كتاب‌هايى با قالب نمايشنامه و فيلمنامه نيز به چشم مى‌خورد؛ از جمله اين كتاب‌ها، چاپ دوم نمايشنامه »تولد« اثر آرمان گاتى است كه توسط انتشارات نمايش به چاپ رسيده است و با بازنويسى فيلمنامه، نوشته »لينداسيگر« با ترجمه عباس اكبرى از انتشارات سوره مهر كه اين ترجمه در چهار بخش، ساختار داستان، پرورش فكر، شخصيت‌پردازى، و بررسى ويژه در 280 صفحه با قيمت 2000 تومان به بازار عرضه شده است. پنج فيلمنامه از آندره تاركوفسكى با ترجمه گروه مترجمان نيز در اين زمينه منتشر شده است.
ايران روح جهانى بى روح؛ نشر نى نيز كتاب‌هايى با عنوان »ايران روح يك جهان بى‌روح« اثر ميشل فوكو با ترجمه افشين جهانديده و نيكوسرخوش ر ا منتشر كرد. اين كتاب شامل نه گفت‌وگو با ميشل فوكو است كه يكى از اين گفت‌وگوها درباره ايران است. همچنين از اين انتشارات كتاب »گفت‌وگو درباره موسيقى ايران«، با موضوع مصاحبه با مشاهير موسيقى و كتاب »آرزوهاى بر بادرفته« اثر بالزاك، با ترجمه محمد جعفر پوينده منتشر شده است.
رمان‌هاى مرواريد؛ »ماهى‌ها در شب مى‌خوابند«، نوشته سودابه اشرافى و ’ »فساد در كارابلاك« از طاهر بن جلون (نويسنده فرانسوى« با ترجمه محمد رضا قليچ خانى، »مانكن« و »دو انسان مرده« از مهناز هدايتى »همنام« اثر جوميالاهيره نويسنده هندى مقيم امريكا با ترجمه فريده اشرفى، عنوان رمان‌هايى است كه نشر مرواريد به تازگى منتشر كرده است.
مهارت‌هاى ارتباطى در تجارت؛ سازمان ملل متحد، كتاب »راهنماى ارتباط چند رسانه‌اى« رابا همكارى گروه مطالعات سازمان و گروه مطالعاتى NNCو TCT منتشر كرد؛ اين كتاب به مباحثى مانند مهارت‌هاى ارتباطى در ساماندهى نظام ارتباطى، مهارت‌هاى ارتباطى و فعاليت‌هاى اجتماعى، مهارت‌هاى ارتباطى و فعاليت‌هاى تجارى و بازرگانى مى‌پردازد. خريداران براى خريد اين كتاب مى‌توانند به سايت ».itrainonline.org www« مراجعه كنند.
چشم شيشه‌اى و دستى به آسمان؛ مجموعه داستان »دستى بر آسمان« كه داستان‌هايى از 15 خرداد 42 تا جنگ و جانباز و سال‌هاى پس از آن است، از محمد على گودينى به انضمام فيلمنامه »چشم چشمه‌اى« نيز به تازگى منتشر شده است. اين نويسنده در حال حاضر بعضى از داستان‌هايش را در مطبوعات و نشريات منتشر مى‌كند. و اما كتاب‌هايى كه به زودى به علاقه‌مندان عرضه خواهد شد:
7 شاعر ترك و اوهام؛ »شرح ادوار صفى الدين ارموى« نام كتابى است كه توسط پژوهشكده فرهنگ و هنر اسلامى با مشاركت فرهنگستان هنر در نيمه دوم ديماه به بازار كتاب مى‌آيد. اين كتاب با تأليف سيد عباس معارف در 400 صفحه. پيرامون موسيقى دان و خوشنويس برجسته قرن هفتم است.
همچنين كتاب »پيشگامان شعر معاصر ترك« از مجموعه دو زبانه‌ها كه شامل گزيده اشعار هفت شاعر معاصر تركيه با ترجمه مرحوم جلال شاه حسينى و همكارى سيد رضا حسينى و عمران صلاحى و كتاب »گزيده اشعار كارل سند برگ«، شعر امريكايى با ترجمه احمد بدر توسط انتشارات مرواريد به زودى در دسترس علاقمندان قرار مى‌گيرد.
كتاب »اوهام« نوشته پل استر (نويسنده امريكايى« با ترجمه امير احمدى آرمان نيز از همين انتشارات در نمايشگاه بين‌المللى سال آينده عرضه خواهد شد.
پايان پاپون؛ »جنايت‌هاى موريس پاپون عليه مهاجران الجزايرى، در 17 اكتبر 1961« را »سعدى نريان« در 102 صفحه در الجزاير منتشر كرده است. اين كتاب به بررسى زندگى سراسر بدبختى مهاجران الجزايرى در فرانسه و جنايت‌هاى قدرتمندان فرانسوى زير سايه جمهورى پنجم پرداخته است. اهميت كتاب در ذكر اسناد زنده از شخصيت‌هايى است كه خود شاهد حادثه مذكور بوده‌اند. نويسنده كتاب يك الجزايرى 60 ساله است كه نيمى از عمر خود را در تبعيد (فرانسه) گذارنده، هم اكنون آنجا اقامت دارد. همچنين كتاب ضمن پرداختن به جبهه آزادى بخش الجزاير در فرانسه،زندگى نامه موريس پاپون و كشتار 17 اكتبر، پايان كار پاپون را در آخر عمرش تحليل كرده است.
خطاى راست كجاست؛ پاتريك بوكانان اخيراً كتابى رابه نام »خطاى راست گرايان كجاست و نشر محافظه كاران چگونه انقلاب ريگان را آماده و رياست جمهورى بوش را به سرقت بردند؟« منتشر كرده است. اين كتاب پنجره‌اى به چالش داخلى ايالات متحده و مسائل مورد علاقه مسلمانان و عرب‌هاى مقيم امريكاست. »بوكانان« در كتاب خود به انتقاد از سياست‌هاى خارجى امريكا، پس از پايان جنگ سرد پرداخته و آن را »غرور قدرت و جنگ امروزى امپرياليسم« مى‌نامد. به اعتقاد او سياست‌هاى امريكا به آغاز جنگ تمدن‌ها منجر شده و جنگ عراق تجلى بازگشت به امپراطورى امريكاست. او همچنين استفاده از عبارات دينى و اخلاقى در سخنان بوش، در خصوص مبارزه با تروريسم را نكوهش مى‌كند. تأثير محافظه كاران جديد بوش، اسلام يا دشمن و سربازان حقيقى محافظه كاران از جمله مباحثى است كه اين كتاب به آن مى‌پردازد. اين كتاب در 272 صفحه توسط انتشارات توماس دون منتشرشده است.

آسيا؛ مركز فرهنگى، سياسى و اقتصادى جهان؛
"بازانديشى در آينده" عنوان كتابى است كه توسط 17 كارشناس دايره پژوهش و تحقيقات آينده به رشته تحرير در آمده و مركز تحقيقات و بررسى‌هاى استراتژيك امارات در ابوظبى، براى اولين بار آن را منتشر كرده است. برخى از موضوعات اين كتاب عبارت است از: بازانديشى در كار، بازانديشى در اصول، رقابت،تسلط رهبرى، بازار و بازانديشى در جهان.
بخش اخير كتاب به دگرگونى‌هاى بى‌سابقه در جامعه جهانى و طبيعت رقابت اقتصادى و نقش حكومت‌ها و دولت‌هاى متكى بر شبكه‌ها پرداخته آسيا مى‌تواند بارديگر بر اقتصاد جهان حكمفرما شود.
زن و تبليغات در خاورميانه؛ »زنان و ارتباطات در خاورميانه«، عنوان كتابى است كه »نعومى ضغر« استاد رشته ارتباطات دانشگاه و ست‌منتر لندن تأليف كرده، در آن كنش‌ها و واكنش‌هاى زن عربى و ارتباطات و تبليغات و نقش آن در هدايت و راهبرى زنان را بررسى كرده است. اين كتاب به صورت مستقيم به گونه‌هاى مختلف وسايل ارتباطى و ابزارهاى تبليغاتى در خصوص زن عربى نمى‌پردازد، بلكه سعى مى‌كند بيشتر در ابعاد ديگر همچون اشتغال به كار زن عربى در تبليغات و ارتباطات و تجربه ويژه آن و ابزارهاى مؤثر در زندگى عمومى را مورد كاهش قرار دهد. اين كتاب در 248 صفحه به تازگى از سوى انتشارات اى.بى تاوريس در لندن منتشر شده است و تعدادى از پژوهش‌گران و نويسندگان با ارائه مقاله در نگارش اين كتاب مشاركت داشته‌اند.
اسلام اروپايى؛ از دارالاسلام به وطن واز ملى‌گرايى به قومى‌گرايى، ويژگى بوسنى است كه »محمد ارنائوط« در كتاب خود به اين عنوان از آن نام برده است. اين نويسنده تاريخ بالكان و تحولات سياسى - فرهنگى بوسنى را بررسى كرده، سير تحولات آن را بر شمرده و تحليل كرده است. وى مى‌نويسد: مسلمانان بالكان خود را در سال 1878 به عنوان اقليتى مسلمان در دولتى مسيحى يافتند، در حالى كه پيش از آن جزئى از دولت اسلامى عثمانى بودند. اين كتاب با توجه به مباحث كتاب »مسلمانان بوسنى به چه مى‌انديشند؟« روابط فرهنگى ميان مسلمانان و مسيحيان بوسنى را كه هر دو به زبان واحد تكلم داشتند، بررسى كرده و معتقد است كه مسيحيان و مسلمانان بوسنى در ازاى زمين واحد، زبان واحد و فرهنگى يگانه بوده‌اند. اسلام‌گرايى و قوميت‌گرايى در بوسنى و تجربه عزت بگوويچ، از ديگر محورهاى مورد بحث اين كتاب است كه انتشارات علوم عربى در بيروت، اخيراً آن را به چاپ رسانده است.
فهم و معنا؛ تأليف وين جى.پى. بيكر وام.اس.هاكر استاد فلسفه دانشگاه اكسفورد توسط انتشارات بلك ول تجديد چاپ شد. پاره‌اى از فصول اين كتاب عبارت است از: تصوير اگوستين جهان معنا، جهان‌هاى همبسته با معنا، تبيين ظاهرى، تبيين و معنا، تبيين و دستور زبان.
روابط تاريخى روسيه و لبنان؛ يك پژوهش‌گر لبنانى روابط بنيادين لبنان و روسيه و تيتر ارتباطات روسيه و دنياى عرب را به رشته تحرير درآورد. عماد رزق كه در ماه دسامبر ميلادى به منظور جمع‌آورى مطالب و اسناد مورد نياز خود به مسكو سفر كرده بود، ديدارهاى متعددى با شخصيت‌هاى روسى داشته است. كتاب عماد، تاريخ روابط روسى و لبنانى از آغاز آن در قرون وسطى تا عصر حاضر را بررسى خواهد كرد. گفت‌وگوى زندگى بين ملت‌هاى روس و لبنان از جمله مباحث اين كتاب است.
مسيحى ارتدوكس و فقه اسلامى؛ ذكر نسل لوقا باباوى، محقق مطالعات اسلامى و عضو شوراى استان‌هاى كشور مصر و مدرس حقوق جنايى در دانشگاه مصر، يك مسيحى متعالى است كه در رساله دكترى خود با عنوان حقوق و وظايف مسيحيان در دولت اسلامى و تأثير آن بر امنيت ملى در فقه اسلامى به پايان برده است. وى در رساله دكتراى خود شش فصل مجزا را براى ادامه يك نگاه تحقيقى به حقوق و وظايف مسيحيان در دولت اسلامى در نظر گرفته است.
قرائتى انتقادى درباره تاريخ اروپا و ملت‌هاى عربى و اسلامى؛ »فاروق قاضى« نويسنده كتاب »آفاق نافرمانى«، تمرد و نافرمانى را زاينده بشر و همزاد او پنداشته و آن را مدخلى بر تفسير تاريخ و پيكار انسان براى آزادى و ابتكار و تغيير و مقاومت مى‌پندارد كه معمولاً با علم، مهاجرت، تمدن، توليد، جنگ و صلح و عشق تداخل مى‌يابد. نويسنده اين سير را در بستر تاريخ بشر و تاريخ انبيا، جنگ خير و شر و الهه‌هاى خير و شر بررسى كرده، به آيه 183 سوره اعراف اشاره كرده و در فصول بعدى بت‌پرستى را از آن نوع نافرمانى بشر مى‌داند كه چند مليتى و چند نژادى و دموكراسى را به ارمغان آورده است. در فصل ديگر نافرمانى را از ابزار علماء و مصلحان قرون وسطى براى شكستن قدرت كليسا مى‌داند كه بسيارى از نافرمانان زندگى خود را براى پيروزى در اين راه وقف كردند. اين كتاب اخيراً از سوى مؤسسه بررسى‌ها و تحقيقات عربى و آفريقايى قاهره و مؤسسه تحقيقات عربى بيروت منتشر شده است.
راهنماى مقابله با امپراطورى؛ ارونداقى روى را خوانندگان كتاب‌هايش از سال 1997 كه داستان و رمان مشهورش را تحت عنوان »خداوند اشياى كوچك« چاپ شد مى‌شناسند. او يك رمان‌نويس و فعال سياسى هندى است كه در سال‌هاى اخير در محافل مخالف جهانى شدن و تظاهرات عليه نظم نوين جهانى و سيطره امريكا و شركت‌هاى چند مليتى و سرمايه دارى غرب بسيار درخشيده است. كتاب جديد او تحت عنوان »راهنماى مقابله با امپراطورى« مجموعه‌اى از مقاله‌ها و سخنرانى‌هاى اوست كه به مناسبت‌هاى مختلف در دو سال اخير ايراد يا نوشته شده است و در آن يك موضوع اساسى، امپراطورى امريكايى را بررسى كرده و طى آن يك برنامه سياسى براى مقابله بإ؛صصع‌ة اين امپراطورى ارائه مى‌كند. اين كتاب را انتشارات ساوس اندپرس امريكا منتشر كرده است.
فتح باب اجتهاد در مدارس و حوزه‌هاى علميه اهل سنت؛ كتاب »النهايه« شيخ طوسى عالم و فقيه برجسته قرن پنجم براى اولين بار توسط دكتر ابوالفضل عزتى به زبان انگليسى ترجمه و از طريق انتشارات كلاسيك لاهور چاپ شد.
جى كى رولينگ و شاهزاده دورگه؛ آخرين كتاب از نويسنده داستان‌هاى هرى پاتر با نام »هرى پاتر و شاهزاده دورگه« كامل شد.
تدريس اسلام در دانشگاه‌ها؛ انتشارات اكسفورد كتابى با اين عنوان را در 226 صفحه منتشر كرد. كتاب »تدريس اسلام در دانشگاه‌ها« تأليف برانان، ام ويلر به عنوان يك رشته مطالعات مذهبى معرفى شده است.
*** و كتاب‌هايى كه در دست انتشار بوده و در آينده نزديك به بازار نشر خواهد آمد.
كتاب »طريقت محمد(ص)«؛ نوشته »امام بيرگيوى« با ترجمه شيخ توسن بايرك و ونيسنت كورنل، فروردين سال آينده در 396 صفحه توسط انتشارات حكمت جهان منتشر مى‌شود.
اين كتاب با استفاده از آيات قرآن و احاديث فراوان شخصيت رسول گرامى اسلام را تشريح كرده است. اين كتاب به همراه متن كوتاهى تحت عنوان »آخرين خواسته و شهادت« از همين نويسنده منتشر مى‌شود كه اين دو متن بيانگر ديدگاه‌هاى اسلام سنتى پيرامون وحى، فرشتگان، وظايف دينى، فضيلت، نبوت، تصوف، ايمان، ماهيت معرفت و موضوعات ديگر است.
گفتارهاى الهى ابن عربى؛ "مشكاه النور" ابن عربى با ترجمه »استفان هيرتنستين« و »مارتين تانكان« فروردين سال آينده توسط انتشارات آنقاد در 208 صفحه منتشر مى‌شود؛ اين كتاب شامل شرح حال ابن عربى، فهرست احاديث، نام و اهميت كسانى است كه احاديث را بازگو كرده‌اند.
دنياى حكيم الترمذى و هم عصرهاى او؛ كتاب »ديدگاه‌هايى درباره تصوف اوليه اسلامى« نوشته سارا اسوپرى بهمن ماه سال جارى توسط انتشارات را تلج منتشر مى‌شود. اين كتاب شامل موضوعاتى چون رياضت و تصوف خود و استحاله خود، كلمات قدرت و قدرت كلمات، احوال و مقامات عرفا، شكل‌گيرى مكتب تصوف در خراسان و شرح حال حكيم ترمذى و محى الدين عربى و ترجمه رسالات ملامتيه حكيم ترمذى است.