آیینه پژوهش - دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم

نام کتاب : آیینه پژوهش نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم جلد : 84 صفحه : 19

اخبار

فرهنگى

الفوائد الرضويه (البركات الرضويه)
الفوائد الرضويه (يا البركات الرضويه) عنوان كتابى است از شيخ عباس قمى ـ نگارنده مفاتيح الجنان ـ درباره علما و انديشمندان شيعى امامى در قرون گوناگون به ترتيب حروف الفبا كه مؤلف آن را از سال 1332 هجرى به بعد در دوران مجاورت خويش در مشهد مقدس نگاشته است. شيخ عباس خود در اين باره در مقدمه الفوائد گويد: (اين احقر قليل البضاعه را از عنفوان جواني… در خاطر فاتر بود كه كتابى در رجال… در احوال علماى اعلام… بنويسم… لكن شواغل روزگار… مرا مانع بود از اين كه اين خدمت را به پايان رسانم… تا در سنه 1332 [هجرى]… به خاطرم رسيد كه پناه برم به امام اتقيا… حضرت ابوالحسن على بن موسى الرضا(ع)… پس اسباب سفر مهيا كردم و از دارالايمان قم به صوب ارض اقدس, توجه نموده… چون به بركت مجاورت ارض اقدس, فراغتى در خود ديدم… به نگارش اين كتاب مستطاب ـ كه در تراجم علماى اماميه است ـ پرداختم…)
چون اين اثر به بركت امام رضا(ع) تدوين شد و نگارش يافت ـ چنانچه مؤلف در مقدمه الفوائد بدان تصريح دارد ـ به نام (البركات الحضرة الرضوية فى تواريخ مروّجى الشريعة النبوية) يا (الفوائد الرضوية فى احوال علماء المذهب الجعفرية) عنوان گرفت.
مآخذى كه شيخ عباس قمى در تدوين الفوائد بيش تر از آن ها بهره برده و خود در مقدمه بدان ها اشاره كرده, عبارتند از: امل الآمل (شيخ حر عاملى), خاتمه مستدرك الوسائل (محدث نورى) تكمله امل الآمل (آقا سيد حسن كاظمى); سلافة العصر (سيد عليخان شيرازى), روضات الجنات (سيد محمدباقر اصفهانى).
الفوائد الرضويه به طور مكرر چاپ شد, ولى چنان كه بايد عرضه نگرديد و اين به دليل حروفچينى نازيبا و نامتناسب و قديمى و وجود اغلاط فراوان و نبود فهرست هاى فنى در آن و حواشى و توضيحات لازم بود. خوشبختانه كاستى هاى موجود در طبع قديم الفوائد رفع گرديده و فوائد فراوان در متن و حاشيه بدان افزوده شده و به گونه اى بسيار جالب و چشم نواز و محققانه آماده چاپ شده است.
اين تصحيح و تحشيه و تحقيق بسيار ارزنده كه حاكى از احاطه و حوصله زياد مى باشد, در پرتو عنايت هاى حضرت حق توسط حجت الاسلام والمسلمين آقاى باقرى بيدهندى صورت گرفته و اميد است علاقه مشاراليه به شاگردان اهل بيت(ع) و علماى اعلام و خدمات ايشان در اين راستا, زمينه ساز حشر وى با آنان باشد. عمليات تحقيق و آماده سازى
چنان كه اشاره شد, براى آماده سازى الفوائد الرضويه به نحو دلنواز و امروزين, كارهاى فراوانى لازم بود, صورت گيرد كه در حد امكان انجام گرفت. محقق كتاب در اين باره در (يادداشت محقق) پيرامون كارهاى خويش ذيل الفوائد گويد:
1. سعى در ارائه صحيح ترين و كامل ترين متن بر مبناى منابع اصلى كتاب;
2. افزودن منابع شرح حال ها در پاورقى ذيل نام آنان;
3. استخراج آيات و روايات;
4. استخراج اقوال;
5. افزودن فهرست هاى لازم.
ـ درج حواشى اى محدود از آيةاللّه لاجوردى به پيشنهاد محقق با درخواست از ايشان.
البته با مراجعه به متن و حواشى الفوائد متوجه مى شويم كه كارهاى بيش ترى در عمليات تحقيق در تحشيه صورت گرفته كه به جاست به آن ها اشاره شود:
1. ويرايش و پاراگراف بندى كتاب.
2. ارائه اطلاعات اجمالى پيرامون كتاب هاى ياد شده در متن.
3. اعراب اشعار و روايات در حد لزوم.
4. تصحيح اشتباهات توسط محقق و آيةاللّه لاجوردى.
5. معرفى كتب انتشاريافته كه در متن از آن ها ياد شده است.
6. تكميل اطلاعات موجود در متن. مثلاً در متن الفوائد تحت عنوان (الحسن بن موسى النوبختى) آمده است: (ابومحمد, عالم, متكلم جليل, فيلسوف…) اما به كنيه وى و مناظراتش با حلاج و منزل و مقام و جايگاهش در خاندان نوبختى اشاره نشده كه در حاشيه آمده است.
7. اشاره به اختلافات موجود در اقوال و اشعار و مطالب و نسخه ها.
8. ترجمه برخى از لغات مشكل و غريب.
نگارنده وقتى به طور مختصر و گذرا به عمليات صورت گرفته به روى الفوائد نظر افكند, دچار شگفتى و اعجاب شد و به احاطه زياد محقق پيرامون كتابشناسى علما و چيرگى ايشان در اين زمينه پى برد.
آنچه در اين عمليات بدان توجه نشده و شايد از چشم محقق پنهان نماند, شماره گذارى اصحاب تراجم است كه ان شاءالله اين نقيصه هم رفع خواهد شد. محمد اصغرى نژاد

نام کتاب : آیینه پژوهش نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم جلد : 84 صفحه : 19

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست