آیینه پژوهش - دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم

نام کتاب : آیینه پژوهش نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم جلد : 103 صفحه : 12

معرفى هاى گزارشى

فلسفه و كلام

جستارهايى در شناخت انديشه سياسى معاصر غرب
سيد عليرضا حسينى بهشتى, چاپ اول, مؤسسه تحقيقات و توسعه علوم انسانى, تهران, 1383, 160ص, رقعى.
اين مجموعه شامل مقاله هايى است با موضوع شناخت انديشه سياسى معاصر غرب كه اين عناوين را در بر مى گيرد: پسا تجددگرايى و جامعه ايران; نقد جامعه گرايانه ليبراليزم; نقد جامعه گرايانه ليبراليزم; ابعاد نظرى مسأله تساهل; مبانى معرفت شناسى نظريه عدالت اجتماعى و فهم نظريه هاى اختلاف سياسى. انديشه سياسى ملاصدرا
عقيل يوسفى, چاپ اول, كشف الغطاء, قم, 1383, 224ص, رقعى.
بررسى انديشه هاى سياسى ملاصدرا در اين كتاب متضمن دو بخش حكمت نظرى (هستى شناسى, كيهان شناسى, انسان شناسى) و حكمت عملى (ارتباط عقل و شرع تأسيسات و شريعت و مدينه فاضله) است. در اين كتاب, ارتباط حكمت نظرى با حكمت عملى (سياست مدن) در مكتب حكمت متعاليه بررسى مى شود و معلوم مى گردد كه حكمت نظرى و حكمت عملى و نيز عقل نظرى و عقل عملى به وحدت مى رسند, زيرا در اين فلسفه, اصالت با وجود است و وجود, داراى كثرت در عين وحدت و وحدت در عين كثرت است. هستى شناسى و كيهان شناسى و انسان شناسى صدرالمتألهين در قالب حكمت نظرى تبيين گرديده است و ماهيت مدينه فاضله و اشكال مدينه فاضله و تعامل علم و قدرت به شكل خاصى روشن شده است و موضوع وحدت عقل و شرع به اقتضاى حكمت نظرى به شكل متعالى, مطرح گرديده است. در اين مقاله سعى شده است نكات مبهم در وحدت عقل و شرع و التزامات فلسفى اصالت وجود و حركت جوهرى در سياست, استخراج شود. اديان چين
جوليا چينگ, ترجمه حميدرضا ارشدى, چاپ اول, مركز بازشناسى اسلام و ايران, تهران, 1383, 386ص, رقعى.
كتاب حاضر تلاشى است براى توصيف و شرح اديان چينى بدون وارد شدن در منازعات برون دينى. اين كتاب حاوى نكته ها و ديدگاه هاى جديدى است مانند مطالب مربوط به عهد عتيق كه با اكتشافات باستان شناسى اخير از وضوح بيشترى برخوردار شده يا مطالبى در خصوص آيين هاى مختلف و مواردى چون فلسفه نئوكنفوسينيزم و تفكر و مراقبه هاى تائويى و روش هاى درمانى آنها… در اين كتاب, تلاش شده تا به رويكردها و نحوه برخورد عملى با مسأله جنسيت در آيين هاى دينى كه كاملاً مردسالارانه است نيز پرداخته شود…. كتاب در سه بخش و سيزده فصل با اين عناوين تدوين شده است; بخش اول با عنوان (آيين هاى بومى) شامل اين مباحث است: نياپرستى و كهانت, سرآغاز دين باستان, قربانى و پادشاهى, اخلاقيات و آيين عبادى, عشق يا قانون, تائوئزم يك فلسفه دينى آزاد و طبيعى و فناناپذيرى و عرفان; بخش دوم با عنوان (اديان خارجى و واكنش هاى چينى ها در قبال آنها) مشتمل بر اين عناوين است: كتاب هاى مقدس و هرمنيوتكير, عرفان و آيين عبودى, مابعدالطبيعه و روحانيت نئوكنفوسينيزم, پايندگى قومى و همگون سازى فرهنگى; در بخش سوم ذيل مبحث ميراث تلفيق و تأليف عقايد مختلف با يكديگر اين مطالب فراهم آمده است: بالندگى تلفيق و تأليف عقايد مختلف با يكديگر و آينده اديان چين. اين مطالب با سالنامه دينى چينى و فهرست منابع به پايان مى رسد. علم, عقلانيت و دين (درآمدى بر كلام جديد)
اميرعباس عليزمانى, چاپ اول, دانشگاه قم, 1383, 418ص, رقعى.
محتواى اصلى كتاب, پرداختن به تبيين رابطه بين علم و دين, ايمان و عقلانيت و الهيات و تجربه گرايى نوين است كه نگارنده كوشيده تعاريفى برخاسته از نگاه تجربه گرايانه را در مباحث ياد شده تحليل نمايد, همچنين راه حل ها و رهيافت هاى متكلمان جديد و فيلسوفان دين معاصر را در مواجهه با آن تعارض, تبيين كند. خدا و زبان, علم و دين, ايمان و عقلانيت, الهيات و تحقيق پذيرى تجربى و الهيات و كاركردگرايى فصل هاى پنج گانه اين كتابند. در پايان هر فصل, خلاصه مطالب, پرسش هاى مربوط به آن و منابع بيشترى براى مطالعه دانشجويان درج گرديده است. عقل در سه دين بزرگ آسمانى: زرتشت, مسيحيت و اسلام: سيرى در تعاريف و سابقه مفهوم عقل و ارتباط آن با اديان
محمد منصورنژاد, چاپ اول, تهران, 1383, 320ص, رقعى.
تعريف عقل, لفظ عقل (مشترك لفظى يا معنوى), سابقه عقلانيت (عقلانيت در غرب و عقلانيت در ايران اسلامى), ارتباط عقل با دين زرتشت, مسيحيت و اسلام از مباحث اصلى اين كتابند كه نويسنده هدف از طرح آن را بررسى عقل و عقلانيت ايرانى در مقابله با غرب در وضعيت حاضر خاطرنشان كرده است. وى مى گويد: ايران با غرب سه بار دادوستد فرهنگى جدى داشته است; يك بار قبل از اسلام و در عهد اسكندر و سلوكى ها, دوم بار در عصر طلايى و نهضت ترجمه جهان اسلام در زمان بنى عباس و آخربار از حوالى مشروطه به بعد. در دوبار اول در تعامل فرهنگى و تمدنى, ايرانيان از يافته هاى غرب به نفع خود بهره بردند و بر عقل و عقلانيت خود افزودند و فرهنگ ديگران را در فرهنگ خودى مستحيل نمودند. اما اين بار, غرب در حوزه هاى عقلانيت, هم در عمل جلوتر است (ايران تنها مصرف كننده در حوزه هاى تكنولوژى و بسيارى از علوم است) و هم در نظر, غرب از عقل هگلى, عقل وبرى (ابزارى), عقل ارتباطى (هابرماس) و عقل عملى (به معناى مكتب فرانكفورتى) و… سخن مى گويد و حال آن كه ما در پذيرش و عدم پذيرش عقل فلسفى و جزوى سرگردانيم و حداكثر تلاشمان, نقد عقل هاى غربى است و ما تا در بعد نظرى و عملى شرايط فعلى را باز توليد مى كنيم پاى سند عقب ماندگى خود را امضا كرده ايم و اگر اين بن بست را تلقيات دينى فراهم مى آورد بايد به قرائت هاى معقول تر از دين رو آوريم. انديشه هاى كلامى علامه طباطبايى
چاپ اول, دفتر تنظيم و نشر اثار علامه طباطبايى, قم, 1383, 380ص, رقعى.
نگارنده در اين پژوهش كوشيده است تفكر علامه طباطبايى را در مسائل اعتقادى و كلامى به قلم آورد. آغاز كتاب, درباره شخصيت علامه طباطبايى و شرح حال و سير و سلوك اوست كه پس از آن, كلياتى در باب علم كلام و دين شناسى مطرح گرديده و سپس به موضوع شناخت شناسى از ديدگاه علامه طباطبايى و پلوراليزم دينى اشارتى شده است. بخش دوم كتاب شرح برخى اصطلاحات كلامى فلسفه است كه عموماً به مبحث عليت و احكام آن, حدوث و قدم و بحث حركت را شامل مى شود. در بخش سوم با عنوان الهيات به معناى اخص, مباحث مربوط به اصول اعتقادى در كلام اسلامى به ويژه ديدگاه علامه طباطبايى مطرح گرديده كه موضوعات آن عبارتند است از: توحيد و خداشناسى; اسما و صفات الهى; معادشناسى; پيامبرشناسى; امام شناسى. بدين سان, اهداف اين پژوهش بدين قرار است: تبيين ديدگاه علامه در مباحث كلامى و مقايسه تطبيقى با نظريه ديگر حكيمان و متكلمان مشهور شيعه و سنى در جهت مخالف يا موافق, تعيين قلمرو و تفكر كلامى و تفكيك آن از مباحث فلسفى. توحيد از نگاهى نو (اثبات وجود خدا از راه ملازمه ذهنى)
سيد حسين شمس, چاپ اول, مؤسسه كتاب قم, قم, 1383, 872ص, وزيرى.
نگارنده در اين كتاب درباره اثبات خدا و ايمان به او بحث نموده, همچنين ضمن بررسى تحليلى, برهان مختلف فلسفى, كلامى و عرفانى وجود خدا را مطرح مى سازد. وى با بهره گيرى از آيات و روايات بر آن است كه ايمان به خداوند را از راه ملازمه ذهنى اثبات نمايد. وى عرفان شهودى و افاضى را نيز يكى از راه هاى شناخت معرفى مى كند. عناوين فصل هاى كتاب عبارتند از: مباحث مقدماتى; در اثبات واجب تعالى; اثبات واجب از طريق برهان اَن; اثبات واجب از طريق صديقين. اسلام و مدرنيته
عبدالمجيد شرفى, ترجمه مهدى مهريزى, چاپ اول, وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى, سازمان چاپ و انتشارات, تهران, 1383, 252ص, رقعى.
كتاب اسلام و مدرنيته كه در دو بخش فراهم آمده است ضمن به بحث گذاشتن واژه هاى اسلام و مدرنيته, در بخش نخست به تأثير مدرنيته بر پنج شاخه اصلى از علوم اسلامى يعنى كلام, تفسير حديث نبوى, فقه و اصول فقه پرداخته است و تلاش كلى متفكران اسلامى در تطبيق شريعت در دنياى معاصر را نشان مى دهد و بخش دوم با عنوان (اسلامى كردن مدرنيته يا مدرن سازى اسلام) مسأله حكومت را با سه گروه پيشتازان نوگرايى, سلفى گرايان دينى و نوگرايان تحليل و مسأله زنان را با تأكيد بر سه ارزش توسعه, مساوات و خودباورى بررسى مى كند و ديدگاه هاى مطرح شده در دوران معاصر را در سه جريان سنتى, سازگار با مدرنيته و اسلام حركت زا جاى مى دهد. تبيين مردم سالارى دينى
جمعى از نويسندگان, چاپ اول, مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى(ره), قم, 1383, 304ص, رقعى.
اين مجموعه شامل مقالاتى است با موضوع تفكر دينى و اسلام و سياست كه اين عناوين را شامل مى شود: مردم سالارى دينى, متناقض نمايى بى پاسخ; مردم سالارى دينى, نقد برخى مبانى; مردم سالارى دينى; مردم سالارى, مقايسه يك نظريه از دو ديدگاه; دموكراسى و مردم سالارى دينى; مردم سالارى دينى در نظام ولايى; تبيين نظريه مردم سالارى دينى; مردم سالارى دينى در انديشه سياسى مقام معظم رهبرى; دموكراسى, رسانه و فريب افكار عمومى. تبيين مردم سالارى دينى
جمعى از نويسندگان, چاپ اول, مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى(ره), قم, 1383, ج2, 368ص, رقعى.
جلد دوم از مجموعه حاضر شامل مقالاتى است با اين عناوين: نگرش تطبيقى بر مردم سالارى دينى و دموكراسى غربى; امام خمينى و مردم سالارى دينى; مردم سالارى دينى و دموكراسى غربى از ديدگاه انديشه وران اسلامى; مردم سالارى دينى در قانون اساسى جمهورى اسلامى ايران; مردم سالارى دينى, نظامى برتر از نظام هاى مردم سالارى و دينى; قلمرو و تأثير دين و مردم در حكومت; مردم سالارى دينى از ديدگاه شهيد مطهرى; مقايسه آن با مردم سالارى غربى و شاخصه هاى مردم سالارى دينى و ليبرال دموكراسى. فلسفه اخلاق
مرتضى مطهرى, چاپ اول, استاد مطهرى, قم, 1383, 208ص, وزيرى.
نگارنده در آغاز اين مسأله را مطرح مى سازد كه انسان از دو بعد نفس و بدن تشكيل شده و نفس, عرض نيست, بلكه جوهر قائم به ذات است و با فاسد شدن بدن فاسد نمى شود. اثبات تجرد نفس و جوهريت علم و عمل, بحث حكمت نظرى و حكمت عملى از ديگر مباحث اين كتاب است كه در پى آن, موضوع فلسفه اخلاق و مفاهيم و قضاياى آن مطرح مى شود. نگارنده مى گويد در حوزه اخلاق تنها افعال اختيارى انسان مطرح مى شود, در رابطه اى كه اين افعال با كمال مطلوب انسان دارد… آنچه حقيقتاً موضوع خوب هاى اخلاقى است چيزى است كه براى اين هدف مطلوب باشد و آنچه موضوع بدهاى اخلاقى است كه براى اين هدف مضر باشد; اين دو كبراى كل را در همه احكام اخلاقى داريم كه هر موضوع اخلاقى وقتى تحت يكى از اين دو كبرى قرار گرفت حكم خودش را پيدا كرده. در بخش ديگر كتاب مطالبى تحت عنوان نقل و نقد مكاتب مختلف آمده است, اعم از مكاتب اخلاقى, پوزيتويست ها و لينگويستيك ها, مكتب هاى اخلاقى كه سرچشمه اخلاق را طبيعت مى دانند و مكتب هايى كه ريشه هاى ماوراءالطبيعى دارند. تساهل در اسلام
خالد ابوالفضل, ترجمه محمدتقى دلفروز, چاپ اول, كوير, تهران, 1383, 136ص, رقعى.
بخش نخست كتاب, مقاله اى است از خالد ابوالفضل ـ استاد دانشگاه UCLA ـ با عنوان (جايگاه تساهل در اسلام) كه نويسنده درصدد است با طرح اصول جهانشمول قرآن از زمينه اجتماعى و تاريخى اى كه اين متن در آن نازل شده, تعهد اخلاقى اسلام را اثبات نمايد. او آيات قرآن را در مورد نحوه رفتار با زنان و غير مسلمانان در پرتو عبارت اين كتاب مقدس كه انسان ها را به بخشش, مهربانى و عدالت دعوت مى كند و بر ماهيت ذاتاً متكثر جامعه بشرى تأكيد مى نمايد تفسير مى كند… او اشاره مى كند كه فرقه هاى نامتساهل و افراطى به طور سنتى به وسيله تمدن اسلامى به حاشيه رانده شده اند. اما او استدلال مى كند كه در حال حاضر اسلام به سبب سوءاستفاده گروه هاى افراطى از سمبل هاى اسلامى و ركود در حيات مدنى و اقتصادى جوامع اسلامى با يك بحران مرجعيت دينى رو به روست. وى تأكيد مى كند خوانندگان در قبال تفسير قرآن بايد احساس مسئوليت اخلاقى بكنند و در نهايت, متون دينى امكان هاى پر بار و ارزشمندى براى معنا و تفسير فراهم مى كنند و واجد معانى حتمى و بى چون و چرا نيستند; از اين رو متن به لحاظ اخلاقى به خواننده غنا مى بخشد, اما فقط در صورتى كه خواننده به لحاظ اخلاقى به متن غنا ببخشد. در بخش دوم كتاب, مقالاتى جمع آمده كه پاسخ به نوشته خالد ابوالفضل است. اغلب پاسخ دهندگان نقد ابوالفضل بر پاك دينى اسلامى را مى پذيرند, اما در خصوص مفهوم كلى اين بحث و استدلال هاى خاص آن ايراداتى مطرح مى كنند. برخى مقالات اين بخش عبارتند از: پاك دينى و ركود; محدوديت هاى تساهل; فراسوى تفسير; اهميت دموكراسى; بى عدالتى هاى غير قابل تحمل; مبارزه در اسلام; سنت هاى متكثر; سردرگمى در زمينه رهبرى. در بخش سوم كتاب پاسخ هاى خالد ابوالفضل به نوشته هاى ياد شده فراهم آمده است. آفرينش و مرگ در اساطير
مهدى رضايى, چاپ اول, اساطير, تهران, 1383, 318ص, وزيرى.
در فصل نخست كتاب, نگارنده به پيشينه بحث اسطوره, برخى آثار مربوط به آن و نيز روش تحقيق خود اشاره كرده, سپس براساس اقوال و ديدگاه هاى مختلف مفاهيم و كلياتى در باب اسطوره مطرح ساخته بدين سان كه علاوه بر تعاريف اسطوره و كاركرد آن, مكاتب اسطوره شناسى را معرفى كرده است. بحث اسطوره اى آفرينش جهان, آفرينش انسان, جهان پس از مرگ, آيين هاى مرگ و پايان جهان به ويژه براساس اساطير ملل مختلف موضوعات بعدى كتابند. نگارنده خاطرنشان مى كند در مورد آفرينش, ديدگاه مردمان نخستين بسيار ساده, طبيعى و ابتدايى است كه به خصوصيت آنيسيسم يا جاندارانگارى گذشتگان برمى گردد… اساطير در باب آفرينش انسان, بازمانده از همان دوران نخستين هستند يعنى زمانى كه آسمان را پدر مخلوقات و زمين را مادر آنها مى دانستند و به همين دليل در بيشتر اسطوره ها آمده كه انسان از خاك يا زمين آفريده شده است. عرفان عملى در اسلام
سيد يحيى يثربى, چاپ اول, دفتر نشر معارف, قم, 1383, 184ص, وزيرى.
نگارنده در اين كتاب به برخى از مسائل و موضوعات عرفان عملى در اسلام پرداخته است. وى نخست پيشينه تاريخى و مراحل پيدايش و گسترش تصوف و عرفان اسلامى را بررسى نموده و طى آن به تعريف عرفان دست زده و نيز عرفان اسلام را با عرفان مشرب هاى ديگر مقايسه كرده است. مباحث بعدى كتاب بدين قرار است: عرفان عملى; مشكلات عرفان عملى (طريقت); رياضت; مقالات, منازل و احوال; نگاهى به يافته ها, بحثى در كشف و شهود; هدف سلوك (عرفان عملى); اخلاق و آداب پيشوايان و پيروان و جلوه هاى عرفان در ادب پارسى. دفتر روشنايى: از ميراث عرفانى بايزيد بسطامى
محمد بن على سهلگى, ترجمه محمدرضا شفيعى كدكنى, چاپ اول, سخن, تهران, 1383, 230ص, رقعى.
اين اثر ترجمه كتاب النور تأليف ابوالفضل محمد بن سهلگى بسطامى (379ـ477) از مشايخ تصوف در نيمه دوم قرن پنجم است. سراسر اين كتاب گزاره هايى است در حوزه الاهيات كه از ذهن و زندگى مردى به نام بايزيد بسطامى برجوشيده و دهان به دهان آن را در طول سال ها نقل كرده اند تا آن گاه كه يكى از علماى بزرگ قرن پنجم به نام سهلگى, آن را تدوين و كتابت كرده است. اين مجموعه صورت تغيير شكل يافته سخن هاى بايزيد است كه از فارسى كهن قومسى به عربى رفته و بعد از تحريفات و نقص هايى, كه در نسخه ها ديده مى شود, به فارسى ترجمه شده است. به گفته شفيعى كدكنى متن عربى كتاب النور با تصحيح جديد منتشر خواهد شد. وى در مقدمه كتاب, اطلاعاتى همچون نگاه هنرى به الهيات, شطح در عرفان و شطح هاى بايزيد, هويت تاريخى بايزيد, ساختار كتاب النور و نسخه هاى آن به دست داده است. مدخل مسائل جديد در علم كلام
جعفر سبحانى تبريزى, چاپ اول, مؤسسه الامام الصادق(ع), قم, 1383, ج3, 348ص, وزيرى.
موضوع اين كتاب مسائل جديد علم كلام است كه در هفت فصل تنظيم يافته است. فصل اول شامل مباحث هرمنوتيك (روش شناختى), اقسام تأويل قرآن, تأويل يا حمل آيه برخلاف ظاهر مستقر و هرمنوتيك فلسفى است. فصل دوم با عنوان آزادى اين مباحث را دربر دارد: معيارهاى آزادى; جهان بينى هاى گوناگون و تعريف يكسان آزادى; آزادى در جهان بينى الهى; تعريف هاى ديگر آزادى; آزادى در خدمت انسان يا انسان در خدمت آزادى و آزادى بيان. فصلِ سوم حاوى مطالبى درباره مبانى فلسفى دموكراسى است. در فصل چهارم درباره انتظار بشر از دين بحث شده است. فصل پنجم درباره نياز بشر به دين است. مباحث بعدى كتاب عبارتند از: عرفى شدن دين (نخستين كاربرد عرفى شدن دين و دومين كاربرد عرفى شدن دين, سكولاريسم) و جايگاه عقل در معرفت دينى. دعوى السفاره فى الغيبه الكبرى
محمد سند, چاپ اول, مؤسسه المحبين للطباعة والنشر, قم, 1383, 216ص, وزيرى.
اين كتاب كه به زبان عربى نگارش يافته, درباره اشخاصى است كه مدعى نيابت از جانب امام زمان(عج) ـ در زمان غيبت كبرى ـ هستند. در چهار فصل و يك خاتمه تنظيم شده. مقدمه درباره موضوعات گوناگون است. فصل اول كتاب به فرق ميان سحر و معجزه, تعريف و شروط معجزه, افعال غريبه و دلالت معجزه بر صدق و راستى اختصاص دارد. در فصل دوم, علاوه بر معناى نيابت و سخنان علما درباره آن, نيابت فقها و منابع شريعت و دين ذكر شده است. فصل سوم درباره فرقه هاى منحرف و گمراه است. فصل چهارم در باب تاريخ بابيت در ايران و در خاتمه خروج دجال, برخى نشانه هاى ظهور حجت(ع) و سرانجام سخنى در سرزنش جهل و ستايش علم است. دين و علوم اجتماعى
مجيد كافى, چاپ اول, پژوهشكده حوزه و دانشگاه, قم, 1383, 216ص, وزيرى.
مجموعه حاضر حاوى مقالاتى است در حوزه فلسفه علوم اجتماعى دينى, باورهاى جامعه شناسى اسلامى و جامعه شناسى دينى با اين عناوين: مفهوم جامعه شناسى اسلامى; امكان و عدم امكان و دلالت هاى آن; باورهاى جامعه شناسى اسلامى; معنا و مفهوم جامعه شناسى اسلامى; انواع جامعه شناسى اسلامى; مقدمه اى بر معنا و مفهوم جامعه شناسى اسلامى; جامعه شناسى و جامعه شناسى دينى; ديدارى مجدد با جامعه شناسى; نقدى بر جامعه شناسى دينى اميل دوركيم; اسلام و دگرگونى اجتماعى در جوامع عربى ـ اسلامى; بررسى جامعه شناختى. عوالم خيال ابن عربى و مسأله كثرت دينى
ويليام چيتيك, ترجمه سيد محمود يوسف ثانى, چاپ اول, پژوهشكده امام خمينى(س) و انقلاب اسلامى, معاونت پژوهشى, تهران, 1383, 216ص, وزيرى.
محور اصلى مباحث كتاب, بررسى و تبيين آراى ابن عربى درباره كثرت اديان است. نويسنده ابتدا در بخش نخست كتاب به بازخوانى مختصر نظام عرفانى ابن عربى و عناصر اصلى آن پرداخته و جايگاه انسان را در اين نظام مورد توجه قرار داده است. در اين بخش مطالب گوناگونى از وحدت وجود اسماى الهى و تنزيه و تشبيه تا انسان كامل, عالم اكبر و عالم صغير و فنا و بقا به بحث درآمده است. در بخش دوم بر مسأله خيال در نظام عرفانى ابن عربى تأكيد و تلاش شده است تا جايگاه خيال و اهميت آن در انديشه ابن عربى به خوبى روشن شود و نقش يكتا و يگانه آن كه از مميزات انديشه عرفانى اوست به خوبى آشكار گردد. در اين خصوص به ويژه بر نقش خيال در ارتباط عوالم كلى وجود با يكديگر, ظهور و تجلى, دريافت حقيقت و وحى و الهام تأكيد شده است. بخش سوم به مسأله كثرت دينى اختصاص دارد و با توجه به تمهيدى كه در بخش هاى اول و دوم براى آن صورت گرفته است, از ريشه هاى الهى دين, ضرورت ملاحظه مشاهده حق در ملابس كثرت, اعتقادها و عقيده ها و ارتباط اسما با مسأله كثرت اديان سخن به ميان آمده است. عرفان پلى ميان فرهنگ ها: بزرگداشت پروفسور آنه مارى شيمل: مجموعه مقالات همايش
شهرام يوسفى فر, چاپ اول, مؤسسه تحقيقات و توسعه علوم انسانى, تهران, 1383, ج2, 512ص, وزيرى.
اين مجموعه حاوى مقالاتى است كه در همايش عرفان, پلى ميان فرهنگ ها و به منظور بزرگداشت پرفسور آنه مارى شيمل ـ اسلام شناس آلمانى ـ عرضه گرديده است. عناوين برخى از مقالات عبارتند از: ماهتاب غرب; نگاهى به زندگى و آثار آنه مارى شيمل; جايگاه ادبيات مكاشفه اى در حوزه عرفان و تصوف; عرفان در فرهنگ اسلامى; نظر و نظرباز; گرايش انسان معاصر به عرفان; يكسونگرى و يكسان بينى در عرفان; حيات جمعى انسان و عوامل آن; تجلى سيمرغ در عرفان و هنر اسلامى ايران; زبان عرفان; زبان رمزى صوفيه; معرفت عرفانى; راهى به سمبوليسم عرفانى; عرفان در فرهنگ ايران باستان; نظرى به چند ويژگى مقامات نامه هاى عرفانى; هفت تنان و چهل تنان; منزلت انسان در فلسفه سهروردى و سماع در انديشه مولانا. آرمان ها و واقعيت هاى اسلام (متن كامل)
سيد حسين نصر, ترجمه شهاب الدين عباسى, چاپ اول, دفتر پژوهش و نشر سهروردى, تهران, 1383, 376ص, رقعى.
اين مجموعه بر پايه خطابه هاى سيد حسين نصر شكل گرفته كه سال ها قبل در دانشگاه آمريكايى بيروت ايراد شده و در سال 2000 با تجديدنظر چاپ گرديده است. كتاب حاضر بر مبناى ويرايش جديد به فارسى ترجمه شده است. نگارنده در فصل هاى شش گانه مى كوشد: 1) ابعاد گوناگون اسلام را به دنياى غرب و نيز آن دسته از مسلمانانى معرفى كند كه تحت تأثير اين فرهنگ از سنت اسلامى دور شده يا به طور كلى از پاره اى از تعاليم اساسى آن بى اطلاع مانده اند. همچنين كوشيده است كلى ترين جنبه هاى اسلام را كه بنيان اعتقادى همه جريان هاى اصيل سنت اسلامى است معرفى كند. در بحث از مسأله بسيار دشوار و حساس ارتباط ميان تشيع و تسنن, هدف اين نبوده كه بر تفاوت هاى موجود سرپوش بگذارد, بلكه خواسته است نشان دهد كه اين دو جريان عمده اسلام در اصول و مبانى مشتركند. 2) جايگاه مهم تصوف و عرفان اسلامى و نقش متحد كننده آن را در اسلام به ويژه در حوزه هاى عقلى و اجتماعى نشان دهد. سرچشمه انديشه
عبدالله جوادى آملى, چاپ اول, مركز نشر اسرا, قم, 1383, ج3, 748ص, وزيرى.
اين كتاب حاوى مقالاتى است فلسفى از جوادى آملى كه ذيل اين عناوين به طبع رسيده است: شناخت شناسى; تأثير حكما در احياى تفكر اسلامى; سير تكامل فلسفه در اسلام; جامعيت حكمت متعاليه; انديشه هاى نو بر مبناى حكمت متعاليه; سيره فلسفى استاد علامه طباطبايى; نامه و شرح نامه حضرت امام خمينى به گورباچف; مقدمه اى بر تبيين براهين اثبات خدا; برهان صديقين; برهان تمانع; قانون حركت در قرآن; برهان حكومت; نظام احسن جهان هستى; نماد و اسطوره و پيام علمى به همايش ارسطو; پلى بين شرق و غرب. اسلام, زن و جستارى تازه
سيد محمدحسين فضل الله, ترجمه مجيد مرادى, چاپ اول, مؤسسه بوستان كتاب قم, 1383, 288ص, رقعى.
اين كتاب در باب منزلت و جايگاه زن در اسلام نوشته شده. همچنين نگارنده با الهام گرفتن از متون دينى اين مباحث را مطرح نموده است: نقش زن در عرصه زندگى; زن و آزادى; زن و مشكل عقب ماندگى; عنصر زنانگى و زيبايى; حقوق و وظايف زن و شوهر; ويژگى هاى زندگى زناشويى; ابعاد پيوند زناشويى; ازدواج موقت; طلاق و چند همسرى. عدالت صحابه (از ديدگاه تشيع و تسنن)
على باقر شيخانى, چاپ اول, مركز پژوهش هاى اسلامى صدا و سيما, قم, 1383, 210ص, رقعى.
در اين نوشتار عدالت صحابه از ديدگاه تشيع و تسنن بيان و مقايسه گرديده است. مباحث كتاب عبارتند از: عدالت صحابه از نظر اهل سنت; دلايل روايى عدالت نداشتن همه صحابه; انگيزه ها و پىآمدهاى طرح عدالت صحابه و شناسايى برخى از اصحاب و خواص. گفتنى است اهل سنت همه صحابه را بدون استثنا عادل مى دانند و معتقدند هيچ كسى از آنها را به فسق و گناه نمى توان متهم كرد. در مقابل شيعه مى گويد با اين كه صحابى پيامبر بودن يك افتخار است و هيچ گاه نمى توان تمجيدها و تأييدهاى آيات قرآن را درباره صحابه ناديده گرفت, اما نمى توان آنها را همسنگ و همسطح پنداشت.

فقه و اصول

مقاصد شريعت از نگاه ابن عاشور
اسماعيل حسنى, ترجمه مهدى مهريزى, چاپ اول, صحيفه خرد, قم, 1383, 556ص, رقعى.
در كتاب حاضر ابعاد گوناگون نظريه مقاصد از نگاه ابن عاشور (از علماى قرن سيزدهم) بررسى شده است. در كتاب خاطرنشان گرديده نظريه مقاصد, دانشى جديد در جنب اصول فقه نيست, بلكه با اين پيش فرض كه فقه را اهداف و غايات است در چارچوب فلسفه فقه مى گنجد. اين نظريه بر آن است كه همراه با مدلولات لفظى تك گزاره هاى شرعى, در ديدگاه كلان مى بايست اغراض و مقاصد شارع را تقنين و تشريح احكام كشف و در فرايند اجتهاد, ملحوظ داشت… در دانش مقاصد با سه حوزه روبه رو هستيم كه تميز ميان آنها در درستى پژوهش تأثيرگذار است, زيرا گاه به دنبال مقاصد دين هستيم و گاه در دايره اى كوچك از مقاصد فقه جستجو مى كنيم و در صورت سوم به دنبال مقصد و غايت يك يا چند حكم هستيم. بدين جهت از اين سه حوزه با سه واژه متفاوت ياد مى شود: اهداف دين; مقاصد شريعت; ملاك هاى احكام. عناوين بخش هاى اصلى كتاب عبارتند از: انديشه مقاصد از علم اصول تا علم مقاصد, ديدگاه مقاصد نزد ابن عاشور (نظريه و تطبيق) و نظريه مقاصد از نگاه ابن عاشور (تحليل و ارزيابى). اجراى حدود در اسلام
سيد حسين حسينى وردجانى, چاپ اول, مركز پژوهش هاى اسلامى صدا و سيما, قم, 1383, 154ص, رقعى.
نگارنده با بيان پيشينه و ضرورت اجراى حدود از ديدگاه اسلام, جنبه هاى مختلف آن را بررسى نموده است. مباحث كتاب ذيل عناوينى از اين دست سامان يافته است: پيشينه تاريخى جرايم و مجازات هاى حدى; بررسى ابعاد مختلف اجراى حدود; شرايط اجراى حدود; عوامل تشديدكننده حد; آثار ترك اجراى حدود; آثار و اهداف اجراى حدود در اسلام; عوامل تأخير و تخفيف در اجراى حدود و چگونگى اجراى حدود در صورت اجتماع چند حد بر يك شخص. اصول الفقه المقارن فيما لا نص فيه: دراسه متواضعه لاحكام الموضوعات التى لم يرد فيها نص فى الكتاب والسنه
جعفر سبحانى تبريزى, چاپ اول, مؤسسه الامام الصادق(ع), قم, 1383, 296ص, وزيرى.
اين كتاب كه به زبان عربى و در خصوص علم اصول فقه تأليف شده شامل يك مقدمه, دو باب و يك خاتمه است. مقدمه درباره موضوعات گوناگون كمال دين, قرآن و گستردگى آفاق دلالت آن, سنت نبوى(ص) و حجيت احاديث اهل بيت(ع) تدوين شده است. باب اول در زمينه اصول عمليه چهارگانه از نظر شيعه است. باب دوم به موضوع قياس, استحسان, مصالح جهان اسلام در امور جديد, جلوگيرى از مقدمات محرمات, گشودن مقدمات يا تجويز چاره هاى شرعى, حجيت سخن صحابى و نظاير آن اختصاص يافته است. در خاتمه كتاب درباره نقش عرف عالم و روش خردمندان درباره آنچه نص صريح بر آن نيست بحث و گفتگو شده است.

قرآن و تفسير

المحيط بلغات القرآن
احمد بن على بيهقى, به اهتمام سيد على ملكوتى, چاپ اول, كتابخانه بزرگ حضرت آيت الله العظمى مرعشى نجفى(ره), گنجينه جهانى مخطوطات اسلامى, قم, 1383, 234ص, رقعى.
اين كتاب به زبان عربى نگارش يافته و موضوع آن تفسير واژگان قرآن كريم است كه مؤلف در قرن ششم آن را تدوين نموده است. برخى از عناوين آن عبارتند از: باب اسماء الحسنى و صفات خدا; نام هاى فرشتگان, پيامبران و اوليا و مكان ها; حروف مقطعه آغاز سوره; در آفرينش انسان; رنگ ها; نام هاى خويشاوندى و انساب; واژگان مربوط به پسران و دختران; صفت هاى متضاد. گفتنى است مؤلف ابتدا در برابر واژه قرآنى معادل فارسى آن را مى آورد و سپس جمع يا جمع هاى آن واژه را مى آورد, آن گاه خصوصيت هاى صرفى, اشتقاقين نحوى و بلاغى را ذكر مى كند. حركت و تحول از ديدگاه قرآن
محمدتقى جعفرى تبريزى, چاپ اول, مؤسسه تدوين و نشر آثار علامه جعفرى, تهران, 1383, 160ص, رقعى.
اين نوشتار شامل نوشته هايى است از محمدتقى جعفرى (1320ـ1377) كه طى آن موضوع حركت و تحول از ديدگاه علم, فلسفه و قرآن بررسى شده است. مباحث كتاب ذيل اين عناوين سامان يافته است: پذيرش حركت جهان و پويايى انسان; تعريف مواد با حركت و بدون حركت; آيات حركت و دگرگونى جهان هستى; آيات مربوط به تحول انسان ها; حقيقت انسان در قرآن; خود طبيعى و خود انسانى; توضيحى درباره اصول ياد شده; جلوه هاى نفس در جريان زندگى; حكومت قانون در روند تكاملى اجتماع. سيرى در علوم حديث
رضا دهقانى, چاپ اول, شاكر, قم, 1383, 200ص, وزيرى.
در بخش اول كتاب, مباحث و موضوعات علم الحديث اعم از علم درايت و اصطلاحات آن معرفى شده, همچنين به حديث نويسى در زمان پيامبر(ص), راويان حديث, مراكز حديث و به مجموعه احاديث شيعه و كتاب هاى آن اشاره گرديده است. آشنايى با القاب محدثين و اسباب و علل جعل حديث از ديگر مطالب بخش اول است. بخش دوم كتاب (مصطلح الحديث) به موضوعاتى از اين قبيل اختصاص دارد: عوامل تدوين علوم حديث; اقسام خير; اوصاف حديث; اوصاف مشترك; اوصاف خبر ضعيف; شرايط راوى; راه هاى اخذ حديث; آشنايى با اصطلاحات حديث; صحيح نزد اهل تسنن. مباحث بخش سوم كتاب مربوط به علم رجال است با موضوعاتى همچون شعبات علم رجال, تاريخچه علم رجال, اصول اربعه رجال, فرقه هاى شيعه و اهل سنت و مذاهب فقهى اهل سنت. روش تفسير قرآن
محمود رجبى, چاپ اول, پژوهشكده حوزه و دانشگاه, قم, 1383, 336ص, وزيرى.
اين كتاب شرح قواعد تفسير, منابع تفسير, علوم مورد نياز در تفسير و شرايط تفسير است كه در درس هاى آغازين از مبادى قواعد تفسيرى سخن به ميان آمده و در ادامه به پنج قاعده اساسى در تفسير قرآن پرداخته شده است: توجه به مفاهيم كلمات در زمان نزول; در نظر گرفتن قواعد ادبيات عرب; در نظر گرفتن مجموعه قرائن; مبنا قرار دادن علم; در نظر گرفتن انواع دلالت ها. در درس هاى بعدى از قرآن د ر خصوص منابع روايى, منابع لغوى, منابع تاريخى, داده هاى عقلى و دستاوردهاى تجربى به عنوان مهمترين منابع تفسيرى بحث شده و در پى آن, علوم مورد نياز مفسر (علوم ادبى, علوم قرآنى, كلام, اصول فقه, رجال, درايه و علوم تجربى و انسانى) بررسى شده است. در بخش پايانى, شرايط مفسر, اعم از استعدادها, بينش ها, مهارت ها, حالت ها و رفتارها مطرح شده است. مجموعه مباحث كتاب از نظر ساختار در هفده درس و هر درس از بخش هاى پيش سازمان دهنده, متن اصلى, خلاصه درس و پرسش هاى درس براى تأمل بيشتر و براى مطالعه بيشتر تشكيل شده است.

اخلاق و تعليم و تربيت

آسيب شناسى شخصيت زن (با تأكيد بر لاقيدى و بدحجابى)
محمدرضا كوهى, چاپ اول, پارسايان, قم, 1383, 376ص, وزيرى.
در اين نوشتار سعى بر آن است با استناد به آموزه هاى اسلام و تأكيد بر رفتار بدحجابى و لاقيدى در زنان, آسيب شناسى شخصيت زنان در قالب اين مباحث, بررسى شود: شخص و شخصيت; پىآمدهاى ناگوار لاقيدى و بدحجابى بر فرآيند رشد و تكامل انسان; پىآمدهاى ناگوار بدحجابى بر خانواده و اجتماع; ابزارهاى كارآمد زن در تحكيم شخصيت و ازدياد محبوبيت در نظام خانواده; نقش لاقيدى و بدحجابى در ناكارآمد ساختن ابزارهاى شخصيتى زن; نقش لاقيدى و بدحجابى در بروز ناهنجارى هاى تربيتى خانواده; حريم هاى عفاف در قرآن يا عوامل حفظ شخصيت و محبوبيت زن; شيوه هاى شناخت حقانيت حجاب و بطلان لاقيدى و بدحجابى. تربيت اسلامى (ويژه تربيت جنسى)
عباس چراغ چشم, چاپ اول, نشر تربيت اسلامى, پژوهشكده تعليم و تربيت, تهران, 1383, 252ص, وزيرى.
اين مجموعه كه با هدف طرح سؤال, بحث, بررسى و پاسخگويى به پاره اى مسائل اساسى تعليم و تربيت اسلامى فراهم آمده هفت مقاله را در ارتباط با تربيت جنسى شامل مى شود, اين مقالات عبارتند از: بررسى محتواى مناسب براى تربيت جنسى در مدارس از ديدگاه والدين, معلمان و دانش آموزان; جنسيت در تربيت اسلامى; كاوش در آموزش جنسى با نگرش اسلامى; آموزش جنسى در مدارس; تربيت جنسى در سيره نبوى; تربيت جنسى در اسلام; چگونگى تنظيم رفتارها و روابط جنسى در غرب و كشورهاى اسلامى براساس مقايسه جامعه آلمان و اتريش با جامعه ايران.

تاريخ و شرح حال

حاصل عمر: سيرى در انديشه هاى استاد مطهرى: انديشه هاى كلامى و اجتماعى
عبدالله نصرى, چاپ اول, دفتر نشر فرهنگ اسلامى, تهران, 1383, ج2, 640ص, رقعى.
كتاب حاضر, جلد دوم اثرى است كه در باب آرا و انديشه هاى فلسفى استاد در دو زمينه مابعدالطبيعه و فلسفه هاى مضاف به بحث پرداخته, البته در باب فلسفه دين, كلام, اقتصاد و برخى مباحث تاريخى و اجتماعى آراى وى بررسى شده است. در بيان آراى مطهرى در همه زمينه هاى مورد بحث از همه آثار وى بهره گرفته شده است. مباحثى كه براى اين كتاب در نظر گرفته شده بدين قرار است: نگاهى به علم كلام; دين شناخت; شناخت خدا; عدل الهى; وحى و نبوت; حيات اخروى; قرآن پژوهى; فطرت; مبانى انسان شناسى; فلسفه تربيت; انسان كامل; مبانى نظام حقوق زن; اسلام و مقتضيات زمان; انديشه هاى اقتصادى; ايران و اسلام; آسيب شناسى و اصلاح روحانيت; تحليل يك انقلاب; احياى فكرى دينى و مطهرى; متفكرى نظريه پرداز. سخن آشنا (يادنامه بديع الزمان فروزانفر)
محمدجعفر ياحقى, چاپ اول, داستان سرا, شيراز, 1383, 364ص, رقعى.
در آغاز اين مجموعه سالشمار زندگى استاد بديع الزمان فروزانفر (1276ـ1349) درج شده است. در ادامه مقالاتى درباره وى به طبع رسيده كه برخى از آنها عبارتند از: فروزانفر استاد دوره طلايى تعليم و تربيت; استادان فروزانفر و تأثير آنها بر شخصيت استاد; پايگاه شرح مثنوى شريف در ميان شروح مثنوى; فروزانفر يكه مردى از تبار هفت مردان; معرفى و بررسى شيوه علمى استاد فروزانفر در شرح مثنوى. سليمان نبى(ع) در آيينه ادب فارسى
طاهره موسوى گرمارودى, چاپ اول, دليل ما, قم, 1383, 250ص, رقعى.
در مقدمه كتاب, علاوه بر شرح لغوى نام سليمان به زندگى او اشاره گرديده است. بخش نخست, شامل توضيحاتى است درباره جمشيد پادشاه اسطوره اى ايران و سليمان پيامبر و ذكر موارد اختلاف و اشتراك اين دو كه پس از آن در بخش اصلى, چهره سليمان براساس آيات قرآن و ادب فارسى شناسايى شده; از اين رو نمونه هاى درج شده در قالب سليمان در داستان هاى قرآنى, سليمان در ادب منثور فارسى و سليمان در ادب منظوم فارسى فراهم آمده است. شريعتى, آزادى, انسان و دمكراسى
اميرعباس سعيدى پور, چاپ اول, پرديس, تهران, 1383, 376ص, رقعى.
نگارنده در كتاب سعى دارد انديشه هاى على شريعتى را بررسى كند و نقش او را در تحول فكرى و سياسى جامعه ايران و جريان روشنگرى و اصلاح دينى نشان دهد. وى در متن كتاب به كرات از گفته هاى شريعتى استفاده مى كند. او معتقد است فرهنگ و آگاهى, ايدئولوژى, موقعيت اجتماعى و فكرى و سياسى جامعه و اسلام در شرايط خاصى بودند كه شريعتى پا به عرصه سخن و دعوت و شناساندن اسلام گذاشت. زمينه هاى فكرى و عوامل برانگيزنده اسلام سنتى بومى و متحجر شده و غبار گرفته در جلوه هاى مختلف و نهادها و اشخاص و رفتارهاى رنگارنگ و استمرارهاى مختلف خود از مشروطه به اين سو, تجديد بناى اسلام در كشورهاى مختلف اسلامى به خصوص (به غير از ايران) در مصر و پاكستان… زمينه هايى بودند كه شريعتى خوب از آنها آگاهى داشت. اينها زمينه واقعى اجتماعى و فكرى اى اند كه شريعتى بر آنها مى رويد و خود با زايندگى و پويايى و حياتمندى جوشان راه و سخن و شيوه و برداشت تازه اى را ارائه مى دهد. شريعتى در زندان: تالمات و خاطرات دوران زندان همراه با: بيوگرافى تحليلى و بررسى انديشه ها
محمد حكيم پور, چاپ اول, نغمه نوانديش, تهران, 1383, 364ص, وزيرى.
در اين كتاب, افزون بر شرح خاطرات دكتر على شريعتى ـ كه مربوط به زندان هاى مكرر است ـ پاره اى از حوادث سياسى وى كه به حبس و خانه نشينى يا تبعيد او منجر شده, روايت گرديده است. مطالب و خاطرات مورد استفاده بر حسب تاريخ و موضوع, تدوين شده و تلاش گرديده سير منطقى آنها رعايت و لحاظ شود. بخش نخست كتاب, شامل زندگى نامه تحليلى و بررسى عقايد و انديشه شريعتى است. نگرش تاريخى بر ساختار سياسى ـ اجتماعى در اسلام
على اخترشهر, چاپ اول, وثوق, قم, 1383, 160ص, وزيرى.
هدف اين نوشتار مرورى بر تاريخ اسلام از ديد ساختارى سياسى ـ اجتماعى براساس روش مقايسه است و در قالب سه بخش فراهم آمده است: ساختار سياسى ـ اجتماعى قبل از بعثت, ساختار سياسى ـ اجتماعى بعد از بعثت و ساختار سياسى ـ اجتماعى بعد از رحلت. نگارنده مى نويسد: پيامبر(ص) در جريان تغيير و تبديل و بنيان نهادن دين واحد و ايجاد وحدت قومى و ملى با دو شيوه انديشه و اراده به ساخت دولت اسلامى در مدينه همت نهاد و اين زمانى بود كه ساخت سياسى جاهليت مبتنى بر قبيله بود و قبيله بر سه ركن نسب, حسب و عصب استوار بود… پيامبر اكرم(ص) جهت پايه گذارى دولت اسلامى در مدينه اقدام به كارهاى ذيل نمود: بين قبايل مختلف ايجاد اخوت و برادرى نمود, تأسيس مسجد, دخالت دادن مردم در امور حكومت از طريق شورا و امر به معروف و نهى از منكر, تشكيل شوراى سياسى دولت مدينه, تدوين قانون اسلامى مدينه و تنظيم سياست هاى داخلى و خارجى. خلاصه حكومتى بنا نهاده شد كه از همه لحاظ بهترين نوع حكومت اسلامى بود. اما بعد از رحلت پيامبر(ص) عده اى به سفارش هاى وى گوش نكردند و تلاش كردند كه از سيستم جديد خارج شوند و به ويژگى هاى عصر جاهليت روى آورند. شهره عارفان: ويژه نامه محيى الدين ابن عربى
محمد بديعى, چاپ اول, مركز پژوهش هاى صدا و سيما, قم, 1383, 194ص, رقعى.
اين نوشتار كه با هدف معرفى ابن عربى تدوين يافته به بررسى ابعاد زندگى و مذهب وى و نيز نقل ديدگاه انديشمندان موافق و موافق درباره او اختصاص دارد. عناوين موضوعات كتاب بدين قرار است: زندگى نامه; اساتيد و تأليفات; شارحان و مدرسان عرفان ابن عربى; نظر بزرگان اسلام درباره ابن عربى; مذهب ابن عربى; نظر علماى معاصر درباره ابن عربى; مقام اهل بيت از نظر محيى الدين; عرفان عملى در نظر ابن عربى; وحدت وجود; محور عرفان ابن عربى و پاسخ به اشكالات منتقدان. آيت الله حائرى و تحولات سياسى, اجتماعى دوران معاصر
ذكرالله محمدى, چاپ اول, زائر, قم, 1383, 176ص, رقعى.
نگارنده در كتاب بر آن است نقش آيت الله حائرى را در تحولات سياسى ـ اجتماعى ايران به ويژه در پيروزى انقلاب اسلامى بازگو نمايد. وى معتقد است آيت الله حاج شيخ عبدالكريم حائرى با احياى حوزه علميه قم و تربيت شاگردانى مجتهد نقش اساسى در تحولات سياسى ـ اجتماعى ايران داشته است. كتاب متشكل از اين عناوين است: اوضاع سياسى ـ اجتماعى ايران در زمان آيت الله حاج شيخ عبدالكريم حائرى; زندگى نامه آيت الله حائرى; شيوه سياسى ـ اجتماعى آيت الله حائرى; نقش شاگردان آيت الله حائرى در تحولات سياسى ـ اجتماعى ايران. حديث عارفان: تاريخ و بررسى رجال شهر رى: شرح و احوال حضرت آيت الله حاج شيخ محمدباقر كمره اى خمينى بزرگ مردى از شهر رى
اكبر كشاورز شيرازى, چاپ اول, ايمان, تهران, 1383, 416ص, وزيرى.
در اين كتاب, شرح حال آيت الله حاج شيخ محمدباقر كمره اى خمينى از رجال شهر رى به تفصيل درج گرديده است. نامبرده در سال 1320ق در خمين ـ كمره متولد شد. وى مدتى براى تحصيل به اراك رفت و در سال 1341 براى ادامه تحصيل به قم مهاجرت كرد و در آن جا از محضر آيت الله حاج شيخ عبدالكريم حائرى و ديگر بزرگان بهره ها برد. وى مدتى نيز نزد آيت الله نائينى مشغول تلمذ شد. در سال 1349ق به نجف رفت و در سال 1358ق به ايران مراجعت كرد و پس از اندكى اقامت در وطن خويش به شهر رى كوچ كرد و تا پايان عمر در آن جا به سر برد. وى به تدريس خارج فقه و اصول و تأليف و ترجمه و ارشاد مردم و اقامه جماعت اشتغال داشت و سراسر زندگى پر بار خود را به زهد و قناعت سپرى كرد. از ايشان بيش از پنجاه عنوان تأليف و ترجمه و نيز مجموعه اشعار بر جاى مانده است. اين روحانى سرانجام پس از عمرى سرشار از خدمات دينى, اجتماعى و علمى در سن 95سالگى در 14خرداد 1374 بدرود حيات گفت و در صحن حرم مطهر حضرت عبدالعظيم به خاك سپرده شد. هزار تقلب ديگر از شجاع الدين شفا در تولدى ديگر
مهدى چهل تنى, چاپ اول, نامك, تهران, 1383, 240ص, رقعى.
اين نوشتار, انتقادى است بر كتاب (تولدى ديگر) از شجاع الدين شفا كه درباره اديان و برخى متون و شخصيت هاى دينى نوشته شده است, براى مثال نگارنده مدعى است: اين مرد پس از آن كه در بخش هاى گوناگون كتابِ خود به حق و ناحق و راست و دروغ و به بهانه شريعت موجود قوم يهود… خداى تورات را خونريز و بى رحم مى داند و شريعت آن را غير قابل قبول اعلام مى كند, وقتى نوبت به ذخيره كردن افتخارات قومى مى رسد, يكباره شاهكار جديدى تولدى ديگر متولد مى شود و مشخص مى گردد تمام فتنه هاى تورات و توراتيان بر گردن اجداد بنده و شماست و بخش عظيمى از جعليات تورات را پدران ما ايرانيان بر عهده دارند. زندگى نامه, انديشه ها و مبارزات سيد عبدالحسين لارى
گروه پژوهش هاى تاريخى شركت انتشارات قلم, چاپ اول, قلم, تهران, 1383, 106ص, پالتويى.
در اين كتاب, شرح حال سيد عبدالحسين لارى يكى از برجسته ترين پيشگامان آزادى در تاريخ ايران و به ويژه در دوران نهضت مشروطيت به اختصار بازگو شده است. وى در سال 1226ش در نجف اشرف پا به عرصه گيتى نهاد. در بيست ودوسالگى به درجه اجتهاد نايل آمد و بنا به پيشنهاد ميرزاى شيرازى در سال 1309ش به لارستان آمد و در آن جا رحل اقامت افكند. وى در شهر لار حوزه علميه اى برپا كرد و شاگردانى مبارز به اجتماع تحويل داد. سيد عبدالحسين, روحانى آزاديخواه برجسته اى بود كه تا پايان عمر لحظه اى از مبارزه با مظالم حكومت استبدادى وقت غافل نشد و در اين راه از سوى دشمنانش هدف سوءقصد قرار گرفت, ولى جان به سلامت برد و از آن جا كه تحت تعقيب عمال حكومت و انگليسى ها بود به فيروزآباد رفت و چندى در آن جا بود و سرانجام در 78سالگى در جهرم درگذشت. مسجد
محسن محمدى, چاپ اول, مركز پژوهش هاى اسلامى صدا و سيما, قم, 1383, 136ص, رقعى.
بخش اول كتاب درباره ضرورت و اهميت مسجد و جايگاه آن در ميان مباحث اجتماعى و فرهنگى كشور است. بخش دوم مربوط به آثار و ابعاد مسجد در سه بخش فردى, اجتماعى و خانوادگى است. در بخش فردى, ابعاد تربيتى, آموزشى و عبادى مسجد بررسى شده است. در بخش اجتماعى آثار سياسى, نظامى, اقتصادى و فرهنگى مسجد بررسى شده است. بخش سوم به بررسى نقاط ضعف و قوت مسجد اختصاص دارد. در بخش چهارم پس از آشنايى با سازمان تقويت كننده يا تضعيف كننده مسجد, چگونگى عملكرد اين سازمان ها نيز مطرح گرديده است. پس از آشنايى با جنبه هاى گوناگون مسجد و نقاط ضعف و قوت مسجدهاى كنونى در بخش پنجم درباره علل و موانع رونق و شكوفايى مسجد سخن به ميان آمده است. در بخش ششم موانع حضور جوانان در مسجد و راه هاى جذب آنان به مسجد و در بخش هفتم نقاط ضعف و قوت و راهكارهاى رسانه اى براى گسترش فرهنگ مسجد بررسى شده, همچنين پرسش هاى كارشناسى, مسابقه اى و پرسش هايى براى گفتگو با مردم همراه با معرفى كتاب, درج گرديده است. قتل عام مسلمانان در دو سوى ارس
صمد سردارى نيا, چاپ اول, نشر اختر, تبريز, 1383, 212ص, رقعى.
نويسنده در اين كتاب به بررسى حوادثى مى پردازد كه در پى سقوط دولت تزارى روسيه و پيروزى انقلاب كمونيستى در شوروى سابق در حدود سال 1918 در منطقه قفقاز به وقوع پيوست و موجب كشته شدن گروه كثيرى از مسلمانان شد. نويسنده معتقد است داشناك هاى ارمنى از فرصت خلأ قدرت در قفقاز در سال 1918م ـ كه ناشى از سقوط تزار و انقلاب روسيه بود ـ براى عملى كردن هدف ديرينه خود يعنى ايجاد ارمنستان بزرگ از درياى مديترانه تا درياى خزر سود جستند, سپس با حمله به شهرهاى مسلمان نشين ايروان, باكو, شماخى و ديگر شهرهاى آذربايجان, موجب كشته شدن ده ها هزار تن از مسلمانان شدند. در اين سوى ارس نيز آسورى هاى عثمانى كه جلو ناميده مى شدند از جانب انگليسى ها مسلح شدند و در جنگ هايى ـ كه با هدف ايجاد يك حكومت مسيحى درگرفت ـ در شهرهايى چون اروميه, سماس و كهنه شهر, ده ها هزار تن از مسلمانان كشته شدند. مطالب كتاب در چهار بخش سامان يافته است. بخش اول با عنوان (قتل عام مسلمانان غرب آذربايجان به دست جلوها و ارامنه) شامل اين مطالب است: تشكيلات قشون مسيحى و حاميان آن; آغاز كشتار در اروميه, ترور مارشيمون به دست سميتقو; داستان دلگداز سلماس; حمله آندرانيك به خوى; شرفخانه; پايان كار مسيحيان. بخش دوم كه نسل كشى (سؤى قيرييم) مارس 1918 فاجعه اسماعيليه نام دارد درباره حوادث باكو و ديگر شهرهاى آن خطه است. در بخش سوم با عنوان (ايروان يك ولايت مسلمان نشين بود) از سير ارمنى شدن ايروان سخن مى رود. نويسنده در بخش چهارم با عنوان (يپرم خان عامل انحراف مشروطه و ضارب ستارخان سردار ملى بود) از نقش داشناك ها به سركردگى يپرم خان در منحرف ساختن انقلاب مشروطيت صحبت مى كند. كتاب با عكس هايى از آثار و بناها و شخصيت هاى مربوط به موضوع همراه است و با فهرست منابع به پايان مى رسد.

ادبيات

ديوان ميلى مشهدى (از گويندگان مكتب وقوع)
ميرزاقلى ميلى هروى, چاپ اول, اميركبير, تهران, 1383, 300ص, وزيرى.
در مجموعه حاضر ديوان اشعار ميرزا قلى ميلى هروى از سرايندگان مكتب وقوع گرد آمده است. لازم به ذكر است كه در ربع اول قرن دهم ق, مكتب تازه اى در شعر فارسى به وجود آمد كه غزل را از صورت خشك و بى روح قرن نهم بيرون آورد و حياتى تازه بخشيد و در نيمه دوم همان قرن به اوج كمال رسيد و تا ربع اول قرن يازدهم ادامه داشت. اين مكتب تازه را كه برزخى است ميان شعر دوره تيمورى و سبك هندى, زبان وقوع مى گفتند و غرض از آن, بيان كردن حالات ع

نام کتاب : آیینه پژوهش نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم جلد : 103 صفحه : 12

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست