بسم الله الرحمن الرحيم
نخستين سخن
حمد بيحد و سپاس بي عدد، خداوند صمد و سرمد را سزد،
كه انسان را بر تارك جمله مخلوقات خويش بر نشاند و تاج معرفت بر فرقش نهاد.
سلام و صلوات بر اولين واسطههاي فيض و آخرين حاملان پيام او، پيامبر خاتم و
اهلبيت معصومش كه در مقام حجتهاي ظاهر او، دست عقل را گرفته، به
راههاي ناپيموده و قلهءهاي ناشناخته معرفت رهنمون گرديدند.
خداوند را شاكريم كه توفيق همراهمان كرد تا براي برداشتن گامي در مسير
حقيقتجويي و كمالطلبي، و ارائه خدمتي به ارباب معرفت آماده شويم. از
مدتها پيش، جاي خالي مجلهاي تخصصي پژوهشي در زمينه علوم فلسفي احساس
ميشد؛ سخنگاهي كه ديدگاههاي محققانه و منتقدانه به مسائل مطرح در اين
علوم را به دور از گرايشهاي غربي و شرقي در معرض ديد و قضاوت فرهيختگان
قرار دهد. گرچه تا امروز، قدمهايي در جهت پر كردن اين خلأ توسط اساتيد و
پژوهشگران معظم برداشته شده است، ولي تا تأمين نيازهاي انديشگي جامعه علمي
پر تلاش و پوياي ما فاصله بسيار است، و جاي خالي براي همتهاي بلند و
تكاپوي صاحبان تفكر و تعهد به وفور به چشم ميخورد. علوم فلسفي را از يك
ديدگاه ميتوان زيربناي علوم ديگر دانست. از اينرو، پرداختن به آن در
بحبوحه تلاش يك جامعه جوان كه جنبش فراگير نرمافزاري را آغاز كرده است، و
دغدغه نظريهپردازي در همه شاخههاي علمي، فني، فرهنگي، و اجتماعي را
دارد به شدت ضروري است. آنگاه كه استقلال فكري، كوشش براي طرح ديدگاههاي
نوين، به ويژه در زمينه مسائل اجتماعي، و ارائه راهحلهاي جايگزين
براي مشكلات حل ناشده را در فهرست ويژگيهاي اين خيزش فرهنگي در نظر
گيريم، اهميت اين فعاليت مبنايي روشنتر ميشود. نقد و بازسازي
انديشههاي فلسفي اسلامي، نگاه نقادانه و محققانه به محصولات فكر فلسفي كه
از آبشخور پيشفرضهاي غير اسلامي باليدهاند، و اعتماد به نفس در
ارائه زيرساختهاي نوين، بر اساس آموزههاي اسلام، براي معضلات فكري
جامعه بشري، سه لازمه لاينفك تلاشي است كه ميخواهد در بازسازي تمدن عظيم و
گرانسنگ اسلامي در قرن بيست و يكم ثمربخش باشد.
قلمرو مجله، همانگونه كه نام آن اشارت دارد، علوم فلسفي است. از آنرو،
تعبير علوم فلسفي را برگزيديم كه در فرهنگ دانشآموختگان ما، فلسفه آنگاه
كه به صورت مطلق به كار رود، تنها به بخشي از مباحث فلسفي كه اصطلاحا
متافيزيك ناميده ميشود انصراف دارد. اين در حالي است كه دانشهاي فلسفي،
امروزه به سلسلهاي از رشتههاي معرفتي داراي مراتب اشاره ميكند كه
شايد بتوان تنها وجه مشتركشان را در روش استدلال عقلاني آنها دانست. اين
دانشها، كه فقط به اصطلاح عام ميتوان آنها را علم ناميد، طيف وسيعي
از مبناييترين دانشها پيرامون معرفتشناسي، منطق، مابعدالطبيعه، و
هستيشناسي، تا مراتب مختلف فلسفههاي مضاف را شامل ميشوند.
معرفت فلسفي نه تنها هيچ يك از اين حوزهها را از محدوده تعريف شده خود
خارج نميداند، بلكه قصد دارد به تناسب، به شكل تركيبي يا در قالب
ويژهنامههاي اختصاصي، به آنها بپردازد. مقالات محققانه در موضوعات
فلسفه اسلامي و نظريات فلاسفه مسلمان به همان اندازه مورد توجه خواهد بود
كه بررسي موشكافانه موضوعات و آراي مطرح شده در مكاتب فلسفي غير اسلامي. از
برابر نشاندن انديشههاي فيلسوفان با يكديگر به همان اندازه استقبال
خواهد شد كه از پرداختن عالمانه به موضوعات بكر و رازهاي سر به مهر در
زمينههاي مختلف فلسفي. اينك دومين شماره مجله را به همراه شماره نخست، كه
متأسفانه به دليل پارهاي مشكلات فنّي در چاپ كاستيهايي داشت، به محضر
اهل انديشه تقديم ميداريم.
اميدواريم حاصل تفكرات و تأملات فلسفي مخاطبان فرهيخته در اين مجله عرضه
گردد، و از پيشنهادها و انتقادهاي شما در مسير كمال و بالندگي آن بهره
گرفته شود.
سردبير