پژوهشى در قواعد فقهى

محمد رحمانى

مكتب فقهى اسلام، نسبت به ديگر نظامهاى حقوقى جهان از امتيازها و برجستگيهاى بسيارى برخوردار است، از جمله ژرفا، گستردگى، ضمانت اجرا، قواعد فراگير، جامع بودن، و عقلانى بودن را مى‌توان بر شمرد.

اين ويژگيها، مكتب فقهى اسلام را يك نظام حقوقى پيشرو مترقى و تكامل يافته‌اى ساخته است. رسالت فقه، اداره زندگى فردى و اجتماعى انسانها و هدايت آنان به حيات معقول و انسانى به گفته امام خمينى: «فقه تئورى واقعى و كامل اداره انسان و اجتماع از گهواره تا گور است». (1)

با توجه به اين رسالت خطير، وظيفه فقها، حساس‌تر و سنگين‌تر مى‌گردد؛ از اين رو ضرورى است، همان گونه كه فقه از نظر محتوا با زحمتهاى توان فرساى فقها، از غناى چشمگيرى برخوردار شده است، از نظر روش استنباط و به كارگيرى تمامى عوامل و عناصر مؤثر و كارآمد در اجتهاد نيز، به غناى كامل برسد.

بى گمان، توانا سازى فقه در روش