مصاحبه با استاد حاج شيخ محمد هادى معرفت

فقه اهل بيت: لطفاً بفرماييد پول چيست؟ مثلى است‌يا قيمتى؟

به عقيده من اساساً پول قيمى است نه مثلى . زيرا آنچه در پول معتبر است ماليّت آن است. يعنى ارزش كاربردى و توان خريد آن. توضيح اينكه:

جامعه انسانى از روز نخست در اين انديشه بود كه ساده‌ترين راه را براى مبادله كالاها و فراورده‌هاى خويش بيابد. براى اين منظور پول را اختراع كرد يعنى ماليّتى را براى يك نوع جنس مانند طلا و نقره اعتبار كرد تا ديگر اشياء را به اين اعتبار، داد و ستد نمايد، و اين بدان معنا نيست كه ماليّت در نقدين (طلا و نقره) ثابت باشد؛ زيرا خود اينها هم جزء كالاها هستند و ماليّت دارند و ماليّت هم امر اعتبارى است.

مقصود از امر اعتبارى اين است كه عرف و عقلا براى پيشبرد كارهايشان و تنظيم امور زندگى و نظم دادن به جامعه اقتصادى خود، ناگزيرند چيزى را مقياس قرار داده و به آن ماليّت بدهند تا اينكه ساير اجناس روى آن مقياس قيمت‌گذارى و مبادله شوند. لذا ماليّت هر مال به اعتبار بستگى دارد؛ اعتبارى كه عقلا برايش قائل شده‌اند تكرار مى‌كنم، ماليّت همه اشياء به ماليّت نقدين بسته است و اساساً ماليّت امر اعتبارى است كه عقلا با مقايسه و موازنه بين اشياء و كاربردى كه در تبادل دارد اين ماليّت را در آن اعتبار كرده‌اند؛ ولى براى شكل دادن به نظام اقتصادى يك چيز را اصل قرار داده‌اند و بقيه را فرع؛ يك چيز را «مقيس عليه» قرار داده‌اند و بقيه را «مقيس» براى اينكه يك معيارى در جامعه باشد تا همه اشياء روى آن سنجيده