دفاع از جان و ناموس و مال از باب دفع ضرر محتمل جايز است، بلكه دفاع از جان به دليل عقلى و نقلى واجب مى‌باشد، حتّى دفاع از جان و ناموس و مال ديگران ـ خواه از نزديكان و بستگان باشد و خواه نباشد ـ جايز و گاهى از باب امر به معروف و نهى از منكر واجب است. هر چند دفاع نكردن از مال خود به جهت جواز تسامح در آن جايز است مانند اين كه دزد را محتاج و نيازمند تشخيص دهد و راه را براى بردن اموالش باز گذارد، ولى در مورد مال مسلمانانى كه اموالشان محترم است يا مال كسانى كه با آنها عهد و پيمان بسته شده و از طرف حاكم شرع در امان هستند چنين حقى را ندارد. (23)

دفع حيوانى كه به انسان حمله كرده حتى اگر منجر به تلف حيوان شود، در صورتى كه راه ديگرى براى دفع آن نباشد، جايز و از قسم اتلاف مشروع است. (24)

شيخ طوسى در اين باره گفته است:

اگر انسانى در مقام دفاع از جان خود، در مقابل حمله انسانى ديگر بر آيد و او را بكشد، ضامن نيست. همچنين اگر حيوانى به او حمله كند و به عنوان دفاع از خود، حيوان را از بين ببرد ضامن نيست. (25)

بلكه اگر انسان در مقام دفاع از خود، حيوان وحشى يا درنده‌اى را از خود دوركند و به سبب اين دفع، حيوان درنده به شخص ديگر يا به مال وى آسيب برساند، ضامن نخواهد بود.

محقق خويى در «تكملة المنهاج» مى‌گويد:

انسان مى‌تواند براى حفظ جان و مال خود يا ديگرى، حيوان مهاجم را دفع كند، اگر اين دفاع موجب تلف شدن حيوان شود، در صورتى كه حفظ جان و مال خود يا ديگرى منحصر در دفع حيوان از همان طريق باشد، ضامن نخواهد بود.

سپس ايشان در كتاب «مبانى تكملة المنهاج» در تعليقه‌اى بر اين فتوا مى‌گويد: