پژوهش‌ها كافى نيست. در قرآن آمده است: كانَ النّاسُ أُمَّةً واحِدَة[1] در تفسير اين آيه در روايت آمده: امة واحدة على التوحيد. به واسطه يك سلسله عوامل اجتماعى در اديان اختلاف پديد آمد، يكى از عواملش كه جامعه‌شناسان گفته‌اند و خيلى هم دور از واقعيت نمى‌نمايد اين بود كه بشر در ابتدا غالباً به صورت قبيله‌اى و ايلى زندگى مى‌كرد و اين‌ها نسبت به رئيس قبيله، به پدربزرگ‌هايشان و كسانى كه در يك مجموعه‌اى شخصيتى بزرگ شمرده مى‌شدند احترام خاصى قائل بودند. بعد از مرگ آنها نمادى از اين‌ها مى‌ساختند و به اين نمادها احترام مى‌گذاشتند. كم‌كم اين نمادها به صورت مجسمه درآمد. در آغاز، بشر چگونگى ساختن مجسمه‌ها را نمى‌دانست اما كم‌كم با پيشرفت علمى و هنرى و تجربى آن را آموخت. جامعه‌شناسان يكى از عوامل پيدايش بت‌پرستى را اين مسأله مى‌دانند‌؛ البته مسايل ديگرى هم هست. اسطوره‌هايى كه در يونان، هند، و در جاهاى ديگرى براى آفرينش قائل هستند اين‌ها هم به پيدايى اين مسائل كمك كرده است. به هر حال جامعه‌شناسان و مردم‌شناسان در اين زمينه نظرياتى دارند كه بايد با شيوه خودش دنبال گردد. آنچه كه امثال من مى‌توانند به عنوان كسى كه چهل يا پنجاه سال با قرآن و كتاب و حديث سر و كار داشته از اين ديدگاه مطرح كنيم