کنيد»؛ اما قسم دومِ جهاد، هنگامي صورت مي‏گيرد که به مسلمانان حمله شود و آنان در مقام دفاع بر‌آيند؛ نوع سوم جهاد نيز زماني مصداق مي‏يابد که بين دو دسته از مسلمانان جنگ درگيرد و راهي براي اصلاح نباشد، مگر اينکه به کمک دسته‌اي که مظلوم واقع شده، بشتابند، يا حاکم اسلامي دستور دهد با کساني که برضد حکومت اسلامي شوريده‌اند، جهاد کنند، که اين را، در اصطلاح، جهاد با اهل بغي گویند.

اما قيام و جهاد امام حسين(عليه السلام) که به‌منظور امر به معروف و نهي از منکر شکل گرفت، در کدام‌يک از اين اقسام سه‏گانه مي‏گنجد؟ با اندکي تأمل به اين نتيجه مي‏رسيم که قيام ایشان، در هيچ‏يک از اين سه قسم جهاد که در کتاب‌هاي فقهي آمده است، قرار نمي‏گيرد. جهاد ایشان جهاد ابتدايي با کفار نبود. جهاد دفاعي نيز به‌شمار نمي‏آمد؛ زیرا جهاد دفاعي در مقابل کساني صورت مي‏گيرد که به مسلمانان حمله کرده‌اند. همچنين قيام امام حسین(عليه السلام) قتال با اهل بغي يعني کساني که ضد حکومت اسلامي قيام کرده‌اند نيز نبود. پس قيام سيدالشهدا(عليه السلام) چه نوع جهادي بود که ايشان براي انجام آن با تمام افراد خاندانش به کربلا رفت و حتي طفل شيرخواره‌اش را فدا کرد؟

براي روشن شدن جواب اين سؤال بايد توجه داشت که «جهاد» اصطلاحات مختلفي دارد. معناي جهاد، ازيک‌سوي به‌قدري وسيع است که حتي جهاد با مال، در راه ترويج اسلام و مبارزه با کفار و جلوگيري از هجوم فرهنگي دشمن را در‌بر ‌مي‏گيرد؛ چنان‏که خداوند متعالی در قرآن مي‏فرمايد: وَجاهِدُوا بِأَمْوالِکمْ وَأَنْفُسِکمْ فِي سَبِيلِ اللّه‏ِ؛[1]«با مال‌ها و جان‌هايتان