فصل نهم:

تفاوت‌هاي تكويني مرد و زن

چنان‌که اشاره کرديم، تساوي و تفاوت حقوق زن و مرد از ديدگاه اسلام در دو بخش كلي قابل بحث و بررسي است: تا اينجا اشتراكات تكويني و تشريعي مرد و زن را بيان كرديم. اكنون تفاوت‌هاي تكويني مرد و زن را بررسي مي‌كنيم. همان گونه كه وجوه اشتراك تكوينى مرد و زن زمينه‌ساز اشتراكات تشريعىِ آن دوست، وجوه افتراق تكوينى آنان نيز منشأ يك سلسله تفاوتها و اختلافات تشريعى در حوزة امور فردى و اجتماعى مي‌گردد. به بيان ديگر، خاستگاه حقوق و تكاليف اجتماعى خاص هر يك از زن و مرد ناهماننديهاى تكوينى و طبيعى آنان است.[1] بررسي اين موضوع نيازمند فرصت كافي است. به ناچار در اين باره بيشتر درنگ خواهيم كرد. نخست به پاسخ دو پرسش مهم و اساسي مي‌پردازيم:

پرسش اول: به چه دليل ناهماننديهاى تكوينى و طبيعى خاستگاه ناهمسانيهاى اجتماعى و حقوقى مى‌شود؟ به بيان ديگر، آيا درست است كه بگوييم چون زن و مرد تفاوتهاى تكوينى و طبيعى دارند، بايد داراي حقوق و تكاليف متفاوت باشند؟

منشأ اين پرسش همان شبهة معروف استنتاج «بايدها از هست‌ها» است كه نخستين