در اين فرصت به اشتراک‌ها و تفاوت‌هاي تکويني زن و مرد از ديدگاه قرآن اشاره مي‌کنيم، سپس به تفاوت‌ها و اشتراکات حقوقي زن و مرد خواهيم پرداخت.[1]

نظام حقوقى‌ معتبر و بر حق، نظامي است كه احكام و قوانين آن مبتنى بر مصالح و مفاسد نفس‌الأمرى باشد. در نظام حقوقى اسلام، پشتوانة اعتبار احكام و قوانين اسلامي مصالح و مفاسد واقعى است و خواست همه يا اكثريت مردم در آن نقشي ندارد. شارع مقدس اسلام در مقام تعيين حقوق و تكاليف زن و مرد نيز ملاك‌هاى تكوينى را كاملاً در نظر گرفته و بر اساس آنها احكامى را وضع نموده است.

به بيان ديگر، اسلام در اين زمينه جهات مشترك مرد و زن را که اقتضاى حقوق و تكاليف مشترك دارد و جهات اختصاصى را که مقتضى حقوق و تكاليف متمايز است، مورد توجه قرار داده است. از همين رو، بحث و بررسى در دو بخش، يکي دربارة جهات مشترك ميان مرد و زن و لوازم حقوقى آن و ديگري دربارة موارد اختلاف تكوينى ميان مرد و زن و تأثير آن در تعيين حقوق و تكاليف مرد و زن، انجام مي‌شود.

2. موارد اشتراك تكويني و تشريعي مرد و زن

موارد اشتراك تكوينى مرد و زن را بر اساس آيات قرآن كريم مى‌توان چنين فهرست‌بندى کرد:

1 ـ 2. اشتراک در ماهيت انساني

مرد و زن، از لحاظ ماهيت و لوازم آن يكسان‌اند؛ يعنى هر دو انسان‌اند، نهايت اينكه در عين داشتن وحدت نوعيه به دو صنف منطقى يا به تعبير رايج امروزى به دو جنس تعلق دارند. در گذشته نظريه‌اى وجود داشت كه زنها را انسان نمى‌دانست و براي آنان ماهيت ديگرى