فصل هفتم:

اسلام و نظام برده‌داري

­

مسئلة بردگي از مباحث مهم و بحث برانگيز در تاريخ نظام‌هاي حقوقي بوده است. دربارة بردگي و الغاي آن آثار متعددي تأليف گرديده است.[1] به موازات تلاش استثمارگران در بقاي نظام بردگي، مصلحان و دانشمندان بسياري با رويکرد اخلاقي و حقوقي بر اصل الغاي برده‌داري اهتمام ورزيده‌اند. با وجود اين، هنوز در اين زمينه ابهام‌هايي وجود دارد: بردگي از چه زماني و چگونه پديد آمده است؟ آيا بردگي مطلقاً مذموم است؟ کدام مکتب يا ايدئولوژي نقش اساسي را در زوال نظام بردگي ايفا کرده است؟ اسلام در خصوص نظام برده‌داري چه نظري دارد؟ نقش اسلام در خصوص الغاي بردگي چيست؟

عوامل پيدايش بردگي

اين واقعيت که پديدة برده‌داري در تاريخ بشر سابقة ديرينه دارد، مورد اتفاق دانشمندان است. اما اينکه برده‌داري از چه زماني آغاز شده و پيشينة تاريخي آن تا کجا مي‌رسد به طور يقيني مشخص نيست. بررسي‌ها چنين نشان مي‌دهد که عوامل و رويدادهاي زير در پيدايش نظام برده‌داري مؤثر بوده‌اند: