مراجع صلاحيت‌دار قانون‌گذارى در اسلام

پرسش:

مراجع داراى صلاحيت قانونگذارى در اسلام چه كسانى هستند و به چه ملاكى اين صلاحيّت را دارا مى‌شوند؟

پاسخ: بر اساس بينش اسلامى قانونگذار در اصل بايد خدا باشد و در كنار خداوند كسى حق قانونگذارى ندارد. البته در طول قانونگذارى خدا ـ و نه در عرض او ـ كسانى حق دارند به اذن خدا قانون وضع كنند.

«وَ لا تَقُولُوا لِما تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هذا حَلالٌ وَ هذا حَرامٌ لِتَفْتَرُوا عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ لا يُفْلِحُونَ.»[1]

و با دروغى كه بر زبانتان مى‌رود مگوييد: اين حلال است و آن حرام، تا بر خدا دروغ بنديد. همانا كسانى كه بر خدا دروغ ببندند رستگار نخواهند شد.

پس نمى‌توان از پيش خود گفت فلان چيز حلال است و فلان چيز حرام، حلال و حرام تابع نظر و سليقه ما نيست، بلكه بايد ديد خدا چه گفته است.

«قُلْ آللّهُ أَذِنَ لَكُمْ أَمْ عَلَى اللّهِ تَفْتَرُونَ.»[2]

بگو آيا خدا به شما اذن داده است، يا به خدا دروغ مى‌بنديد؟

بله خدا به پيامبرش اجازه قانونگذارى و امر و نهى به مردم را داد و فرمود:

«أَطِيعُوا اللّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ»[3]

اطاعت كنيد خدا را و اطاعت كنيد پيامبر خدا را.

و فرمود: «مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللّهَ»[4]

كسى كه از پيامبر اطاعت كند، خدا را اطاعت كرده است.