اين عوامل در كنار روشنگرى رهبر كبير انقلاب اسلامى، حضرت امام خمينى(رحمه الله)، مردم را بر آن داشت كه بحق نجات و سعادت خود را در پناه آوردن به دين و معنويّات ببينند و با پشتوانه بزرگ فكرى به طرف اخلاق اسلامى و رفتار دينى حركت كنند.

اين گرايش در دوران دفاع مقدّس به اوج خود رسيد و شهادت و اسارت و جانبازى جوانان در راه دين و كشور، عشق و علاقه همگان و به ويژه جوانان را به عرفان و معنويّت دو چندان كرد. به نحوى كه دوران پيروزى انقلاب اسلامى و دفاع مقدّس به فصل زرّينى از رويكرد به معنويّت و تقوا تبديل شد.

اكنون سؤال اين است كه چرا اين حالت فروكش كرده است و گرايش به معنويّت رو به كاستى نهاده است؟

اگر بخواهيم عوامل عمده موثر در چنين فرآيندى را بازگوييم، مى‌توانيم به امور زير اشاره كنيم:

1. تغيير شرايط حاكم بر جامعه

2. نبود تصويرى روشن از دوران پيروزى انقلاب و دفاع مقدّس و شرايط حاكم بر جامعه آن روز در نزد نسل جوان كنونى

3. وجود مشكلات معيشتى و تحصيلى

4. مشكل اشتغال و ازدواج

5. تغيير سياست استكبار در مقابله با نظام اسلامى از تهاجم نظامى به تهاجم فرهنگى و ساماندهى اين تهاجم در اشكال گوناگون آن و از جمله شبهه‌افكنى در مسائل عقيدتى و جنبه نظرى نظام اسلامى كه با در نظر گرفتن عدم غناى فكرى دينى جوانان و سوء استفاده از احساسات و عواطف آنان صورت مى‌گيرد.

اينها مجموعه عواملى هستند كه با توجّه به نكته روان‌شناختى پيش گفته درباره تغيير حالات انسان، دست به دست هم مى‌دهند و اميال و عواطف و گرايشهاى جوانان را به سوى ماديّات سوق مى‌دهند و آنان را از توجّه به معنويّات باز مى‌دارند.

امّا دغدغه اصلى اين است كه چه بايد كرد تا جوانان خود را در برابر خطرهايى كه آنها را از نظر عقايد و ارزشهاى دينى تهديد مى‌كند، بيمه كنند؟

به نظر مى‌رسد كارآمدترين راه اين است كه دست‌اندركاران امور فرهنگى كشور از موقعيّت عاطفى دوران جوانى كمال استفاده را بكنند و آن را زمينه تقويت قواى فكرى و عقلانى جوانان