ارتباطشان را با جن كافرى حفظ كنند ‌العياذ بالله‌ـ نمازشان را ترك مى‌كنند و اهانت‌هاى وقيحانه‌اى را به ساحت قرآن روا مى‌دارند كه زبان و قلم از بيان آن‌ها شرم دارد!

بنابراين هرگونه كار خارق العاده‌اى كه از كسى سر بزند و هر اطلاعى كه از راهى غير معمول به دست آيد دليل بر ارتباط فرد با خدا و ارجمند بودن او در درگاه بارى تعالى نيست. امورى را كه بر شمرديم گرچه از مقوله امور خارق العاده و كسب اطلاعات از طريق غيرعادى است، ولى هيچ يك از آن‌ها از مقوله مكاشفه نيست. نه «تله‌پاتى» از مقوله مكاشفه است، نه احضار ارواح، نه ارتباط با جن و تسخير آن و نه رياضت‌هايى كه مرتاضان هندى مى‌كشند. مكاشفه، همان گونه كه اشاره كرديم، حالتى است روحى كه براى شخص دست مى‌دهد و انسان در يك حالت نيمه آگاهانه و حالتى بين خواب و بيدارى‌‌كه اصطلاحاً به آن «خلسه» گفته مى‌شود‌ـ چيزهايى را مشاهده و دريافت مى‌كند. براى عروض چنين حالتى يك نوع لطافت روحى لازم است و از اين رو براى هر كسى پيش نمى‌آيد. روح بايد از نوعى وارستگى و تعالى خاص برخوردار باشد تا اين حالت براى انسان پيدا شود.

مكاشفه رحمانى و شيطانى

با اين همه، ارباب فن و مشايخ و بزرگانى كه همه فرَق متصوفه به آن‌ها احترام مى‌گذارند، خودشان در نوشته‌ها و كتاب‌هايشان آورده‌اند كه مكاشفات بر دو دسته هستند: مكاشفات ربانى و رحمانى، و مكاشفات شيطانى. به عبارت ديگر، گاهى مشاهدات و ادراكاتى كه در حال خلسه براى انسان پيش مى‌آيد از ناحيه خداى متعال، و گاهى نيز از القائات شيطان است. در مكاشفه شيطانى نيز نظير مكاشفه رحمانى، شخص واقعاً، براى مثال، صدايى را مى‌شنود يا چيزى را مى‌بيند كه ديگران نمى‌بينند و نمى‌شنوند؛ ولى القا كننده آن شيطان است. گاهى، مثلا، ندا و هاتفى غيبى خبرى مى‌دهد