در هر حال و با هر سنّى تمايل دارد از شخصيتى والا برخوردار و مورد احترام ديگران باشد. اين ميل هيچ‌گاه پير يا فراموش نمى‌شود و تا هنگام مرگ نيز در انسان وجود دارد. حتى برخى افراد تا زنده هستند، تلاش مى‌كنند كه پس از مرگ هم مردم برايشان حرمت قايل باشند و نامشان را به نيكى و احترام ياد كنند. اين خواستى است كه تمام‌شدنى نيست و بلكه با افزايش سن، افزايش نيز مى‌يابد.

خودشكوفايى و ناخودشكوفايى تمايلات انسانى

ميل‌هايى كه تاكنون ياد كرديم همگى در اين ويژگى مشتركند كه به‌طور طبيعى و بدون نياز به فعاليت انسان خود به خود بهوجود مى‌آيند و مراحل مختلف خود را طى مى‌كنند. اكنون سؤال اين است كه آيا همه تمايلات، خواسته‌ها و نيازهاى انسان همين گونه‌اند؟ آيا تمايلات و نيازهايى نيز وجود دارند كه صد در صد طبيعى و خودرو نباشند و رشد و شكوفا شدن‌نيازمند حركت و تلاشى از سوى خود انسان باشد؟

پاسخ اين سؤال مثبت است. مايه‌ها و استعدادهايى در درون انسان وجود دارد كه شكوفا شدن و به فعليت درآمدن آن‌ها، به فعاليت خود انسان بستگى دارد. ماهيت اين تمايلاتِ فطرى به‌گونه‌اى است كه اگر انسان، خود در مورد آن‌ها كارى انجام ندهد، اين ميل‌ها در او بروز و ظهور نمى‌كند. در اين‌باره و براى نمونه، مى‌توان «عشق» را مثال زد:

همه ما در ادبيات، شعرها و داستان‌ها، حكايت دلباختگانى را كه به عشق‌هايى شديد و جانسوز دچار شده‌اند، خوانده‌ايم. شايد خود ما نيز اين‌چنين حالتى را تجربه كرده باشيم. عشق حالتى است كه انسان تعلق خاطر شديدى نسبت به ديگرى در خود احساس مى‌كند و آرزو دارد معشوقش را در حالى كه به روى او لبخند مى‌زند مشاهده كند. عاشق از ديدن لبخند معشوق آن‌چنان شاد و سرمست مى‌شود كه گويى همه دنيا را به او بخشيده‌اند، و آن‌گاه نيز كه با قهر معشوق مواجه گردد، همه دنيا در نظرش تيره و تار مى‌شود.