نام کتاب : در جستجوي عرفان اسلامي نویسنده : مصباح یزدی، محمد تقی جلد : 1 صفحه : 253
در هر صورت، برخى از اعمال و اذكار خاصى را كه بعضى از علما و بزرگان مورد وثوق و عامل به شريعت فرمودهاند، نمىتوان خلاف شرع و بىمبنا دانست. همانگونه كه تاكنون چندين بار تأكيد كردهايم، روح اصلى عرفان و سير و سلوك يك حقيقت بيشتر نيست و آن عبارت است از «توجه به خدا». با عنايت به اين مسأله، اساتيد فن و علماى اخلاق و سير و سلوك براى آنكه توجه سالك تقويت گردد سفارشاتى مىكنند كه بعضى اعمال مستحبى را بيشتر انجام دهند. در واقع اين افعال و اذكار براى آن است كه دل و قلب سالك با خداوند بيشتر انس بگيرد و بتواند در تمام مراحل ياد خدا را حفظ كند.
بلى، گاهى به عنوان سير و سلوك و آداب عرفان، مسايل و دستوراتى مطرح مىشود كه در شرع مذموم و يا حتى حرام است و يا چيزى است كه هيچ مبنا و اصلى در شريعت ندارد و بدعت محسوب مىگردد. اگر كسى چنين امورى را توصيه كند به هيچ وجه قابل پذيرش نيست، و مسلّماً كسانى كه عارف واقعى و در صراط مستقيم باشند هيچگاه چنين امورى را تجويز نمىكنند.
ذكر لفظى و ذكر قلبى
از جمله مسايل مهمى كه در باب عرفان و سير و سلوك مطرح مىشود بحث «ذكر» است. توضيح اينكه:
همچنانكه اشاره كرديم حقيقت عرفان عبارت است از «توجه به خدا» و عالىترين مراتب عرفان نيز اين است كه سالك لحظهاى از خداى متعال غافل نشود و تمام توجهش به حضرت حق معطوف گردد و به مقام «انقطاع كامل» برسد:
اِلهي هَبْ لي كَمالَ الاِْنْقِطاعِ اِلَيْكَ؛[1] بارالها، كامل ترين انقطاع به سوى خودت را نصيبم گردان!
[1] مفاتيحالجنان، اعمال مشترك ماه شعبان، عمل هشتم (مناجات شعبانيه).
نام کتاب : در جستجوي عرفان اسلامي نویسنده : مصباح یزدی، محمد تقی جلد : 1 صفحه : 253