جهاد با مال و توسعه مفهوم آن

در هر صورت، البته اصل جهاد، جهاد با جان است كه كسانى بايد در جبهه حاضر شوند و براى مبارزه با دشمنان اسلام جان‌هايشان را بر كف بگيرند و به نبرد برخيزند. اما روشن است كه براى حضور افراد در جبهه ابتدا بايد تداركاتى پيش‌بينى شود و پشتيبانى‌هايى صورت پذيرد و لوازم و تجهيزاتى مهيا گردد. براى مثال، در زمان‌هاى قديم و زمان پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) ابزار جنگ، اسب و شمشير و زره و كلاه‌خود و مانند آنها بوده است. طبيعتاً براى تهيه اين وسايل و تجهيزات بايد پول هزينه شود. از اصطلاح «جهاد با مال» معمولا همين قسمت برداشت مى‌شود و ذهن افراد متوجه اين معنا مى‌گردد كه يعنى بايد هزينه‌هاى مالى جنگ را تأمين كرد. اما در يك تعبير جامع و كلى مى‌توانيم مسأله «جهاد با مال» را به «پشتيبانى جنگ» و تهيه هر آن‌چه كه از تجهيزات و امكانات كه براى آن لازم است تفسير كنيم. با اين حال، اين احتمال هم وجود دارد ـ و احتمالى قابل اعتنا نيز هست ـ كه معناى جهاد با مال، در عرف و اصطلاح قرآن و روايات از اين نيز وسيع‌تر باشد. اين احتمال به‌خصوص با توجه به اوضاع و شرايطى كه در زمان‌هايى نظير عصر ما وجود دارد هرچه بيشتر تقويت مى‌شود.

در اين قرون و دهه‌هاى اخير، مصاديق تازه‌اى براى جهاد با اموال پيدا شده كه در سابق يا اصلا مطرح نبوده و يا بسيار به ندرت وجود داشته است. همه ما مى‌دانيم كه امروزه مبارزه و جنگ با يك كشور تنها در مصداق و شكل نظامى خلاصه نمى‌شود، بلكه راه‌ها و اَشكال ديگرى نيز براى اين كار وجود دارد كه بسيار هم شايع و رايج است. يكى از