از آن ببريم. ولى اگر از محدود بودن اين عمر كوتاه و فرصت زندگى غافل شويم، امروز سرگرم يك لذت و فردا سرگرم لذت ديگر شده و كمكم مرگ را فراموش مىكنيم و وقتى مرگ فراموش شد، غفلت بر انسان مستولى مىشود و با آمدن غفلت، هر انحراف و گناهى به دنبالش سهل شده و امكان بروز مىنمايد. پس راه نجات از ابتلا به وساوس و دسايس شيطانى و هواهاى نفسانى اين است كه توجه داشته باشيم مرگى در كار است و به زودى از اين ويرانههاى دنياى دنى كوچ خواهيم نمود.
ناگهانى بودن مرگ
در كنار تمام آن سخنان حايز اهميت، نكتهاى نازكتر از مو اذهان نازك بين را متوجه خود مىسازد كه مجهول بودن زمان مرگ نيز همانند خود مرگ و اعتقاد به مرگ و آخرت، تأثير برجستهاى در تغيير و تصحيح رفتار آدمى دارد. در واقع اين نكته ظريفتر از مو، بزرگترين نعمت الهى به بشريت است؛ چون با توجه به مجهول بودن زمان مرگ، هر كسى در هر آنى احتمال مىدهد كه مرگش برسد. از اينروى به طور مستمر و دايم مواظب اعمال و رفتار خود مىباشد؛ يعنى از آن جا كه اجل هر كسى مجهول است و معلوم نيست چه زمانى فرا مىرسد، همين معلوم نبودن زمان مردن، باعث مىشود كه ياد مرگ، هميشه در دل آدمى حضور داشته باشد و به آن بيشتر توجه كند و قدر عمرش را بيشتر بداند و مراقبت عملكرد خود باشد. اگر يكى از سفارشهاى ائمه(عليهم السلام) اين است كه زياد به ياد مرگ باشيد و از همينروست كه تأثير زيادى بر تربيت آدمى دارد. و اين جا هم حضرت على(عليه السلام) مىفرمايد: يا بُنَىَّ اَكْثِرْ ذِكْرَ الْمَوْتِ وَ ذِكْرَ ما تُهْجُمُ عَلَيْهِ وَ تُفْضِى بَعْدَ الْمَوْتِ اِلَيْهِ، وَاجْعَلْهُ اَمامَكَ؛اى فرزندم! زياد به ياد مرگ باش و فراوان به ياد بياور كه بعد از مرگ با چه برمىآيى و به كجا خواهىرفت و چه حوادثى در انتظار توست؟ و مرگ و حوادث بعد از مرگ را جلوى چشمت قرار بده، به گونهاى كه هميشه به ياد مرگ باشى و لحظهاى مرگ را فراموش نكنى و آن را دايماً جلوى چشم خود مجسّم ببينى. پرواضح است كه اگر اينگونه زندگى كنى وقتى مرگ به سراغت مىآيد، آمادگى پذيرش آن را داشته و كمرت را براى استقبال از مرگ بسته، كاملا مهيا خواهى بود. امّا در برابر، اگر مرگ را