غبطه ممدوح نسبت به مال دنيا

بايد توجه داشت كه نعمت‌هاى دنيا مخصوص كفّار نيست، بلكه برخى بزرگان و اولياى خدا هم نعمت‌هاى زيادى در اختيار داشته‌اند؛ مثلا، حضرت سليمان(عليه السلام) به قدرى از نعمت‌هاى خداوند بهره‌مند بود كه قرآن درباره‌اش تعبير «مُلكاً لا يَنبعى لاحد مِن بَعدى»[1] را به كار برده است. در احوال آن حضرت آمده كه جن و انس و حتى حيوانات وحشى و پرندگان هم در اختيارش بودند. بنابراين، چنين نيست كه هركسى نعمتى دارد، حتماً آدم بدى است و اين نعمت‌ها مايه عذاب او خواهد شد، بلكه اين‌گونه نعمت‌ها اسباب آزمايش‌اند؛ برخى از آن سربلند بيرون مى‌آيند و برخى سرشكسته. كسانى كه خدا را فراموش نكنند و از آن براى آخرتشان بهره گيرند سربلند خواهند بود و كسانى كه در جمع كردن اين اموال و استفاده از آنها موازين شرع را رعايت نكنند سرشكستگانند. بنابراين عيبى ندارد كه انسان از خدا بخواهد از اموال دنيايى در اختيار او قرار دهد تا در راه آخرت خود از آن استفاده كند. نعمت‌هايى كه در دست مؤمنان است، اگر موجب غبطه ما بشود در اين‌كه آنها را در راه خدا صرف مى‌كنند، اشكالى ندارد؛ مانند اموالى كه در دست حضرت خديجه(عليها السلام)بود و آنها را در راه نشر و احياى اسلام صرف كرد. آنچه خطرناك است اين است كه به داشته‌هاى دنيايى كافران و اموالى كه در اختيار كسانى است كه از آن براى آخرت خود استفاده نمى‌كنند حسرت بخوريم. خداوند در قرآن، براى ما مثال مى‌زند تا ببينيم كسانى كه از مال و مُكنت خود براى آخرتشان استفاده نكردند سرانجامشان چه شد.

قارون كسى بود كه به قدرى از گنج‌هاى فراوان در اختيارش قرار داده شده بود كه عده‌اى پهلوان نيرومند بايد فقط كليدهاى گنج‌هايش را حمل مى‌كردند: آتَيْناهُ مِنَ الْكُنُوزِ ما إِنَّ مَفاتِحَهُ لَتَنُوأُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ.[2] او تمام دارايى‌اش را در برابر قومش به نمايش گذاشت. عده‌اى از پيروان حضرت موسى(عليه السلام)با خود گفتند: اى كاش، ما هم از اين نعمت‌ها بهره‌اى داشتيم. آنان با اين گفته، كار خلافى نكردند و مرتكب حرامى نشدند، فقط وقتى اين همه جواهرات و دارايى را ديدند به هوس افتادند: يا لَيْتَ لَنا مِثْلَ ما أُوتِيَ قارُونُ إِنَّهُ لَذُو حَظّ عَظِيم.[3]