محاسبه نفس (1)

يَا ابْنَ جُنْدَب حَقٌّ عَلى كُلِّ مُسْلِم يَعْرِفُنا اَنْ يَعْرِضَ عَمَلَهُ فى كُلِّ يَوم و لَيْلَة عَلى نَفْسِهِ فَيَكُونُ مُحاسِبَ نَفْسِهِ فَاِنْ رَأى حَسَنَةً اسْتَزادَ مِنْها و اِنْ رَأى سَيِّئَةً اسْتَغْفَرَ مِنْها لِئَلاّ يُخْزى يَوْمَ القيامةِ.

در بخش اول از تبيين وصاياى امام صادق(عليه السلام) به عبدالله بن جندب، درباره موضوعاتى چون: گرايش فطرى انسان در تقرّب به خدا، پيروى از اهل بيت(عليهم السلام) به عنوان عرفان حقيقى، بزرگ‌ترين خطر تهديد كننده سالك الى‌الله در دام‌هاى گسترده شيطان و برخى از ويژگى‌هاى دوستان اهل‌بيت(عليهم السلام) (عظمت آخرت در نظر آنان، نورانى بودن دل‌هاى ايشان، اجتناب از دنياگرايى و انس با خدا) سخن به ميان آمد. اكنون ادامه مطلب را پى مى‌گيريم.

قرآن و سنّت، كيمياى گم‌شده انسان

به بركت پيروى از اهل‌بيت(عليهم السلام)، همه ما تا حدى راه سعادت را از شقاوت تشخيص مى‌دهيم. برخى معارفى كه در نظر ما كوچك و كم ارزش به حساب مى‌آيد، براى كسانى كه از اين معارف بى‌بهره‌اند مانند گوهر گران‌بهايى است كه بايد مدت‌ها زحمت بكشند تا به آن دست بيابند. به بركت اهل‌بيت(عليهم السلام)، اين گوهرها به راحتى به دست ما رسيده است. متأسفانه به همين دليل، گاهى در زندگى به آنها چندان اهميت نمى‌دهيم و آنها را خوب به كار نمى‌گيريم؛ تصور مى‌كنيم براى رسيدن به سعادت، بايد به دنبال چيزى گشت كه نه در كتابى باشد و نه كسى درباره آن بحثى كرده باشد، در حالى كه چنين نيست و اين تصور اشتباه است. آنچه براى سعادت ما اهميت داشته، در كتاب و سنّت آمده و مسايلى كه در اين زمينه مهم‌تر بوده بيش‌تر بر آن تأكيد گرديده و واضح‌تر بيان شده است؛ زيرا خدا خود مى‌خواهد كه بندگان را به قرب خويش برساند. بنابراين نبايد آنها را كم اهميت تلقى كنيم و به دنبال دستورها و مسايلى عجيب و غريب باشيم.