از مرگ همه چيز تمام مى‌شود؛ تلقى ديگر قايل است انسان پس از مرگ براى هميشه باقى خواهد ماند. در اين ميان، يكى از اركان «جهان‌بينى دينى» اعتقاد به معاد و جهان پس از مرگ است. حتى بعضى از اديانى كه قايل به نبوت نيستند، به معاد اعتقاد دارند. كاوش‌هاى باستان‌شناسى نشان مى‌دهد كه انسان‌هايى كه هزاران سال پيش مى‌زيسته‌اند نيز بعضاً اعتقاد به معاد داشته‌اند؛ زيرا كشف اشيايى كه در كنار آنها در قبر دفن شده، نشان مى‌دهد كه آنان مى‌خواسته‌اند مردگانشان پس از زنده شدن، از اين ابزار استفاده نمايند.

فلسفه دين و ارسال رسل بر اين اصل استوار است كه انسان را متقاعد كند كه زندگى دنيا زندگى اصلى نيست، بلكه مقدمه‌اى است براى سراى ديگر. زندگى در دنيا، شبيه دورانى است كه انسان در رَحِم مادر به سر مى‌برد؛ يعنى همان‌گونه كه انسان دوران جنينى را جزو عمر خود به حساب نمى‌آورد، نبايد زندگى دنيايى خود را نيز به حساب آورد، زندگى واقعى و ابدى هنگامى شروع مى‌شود كه انسان از اين دنيا به سراى ديگر قدم بگذارد.

قرآن به ما مى‌آموزد كه بايد برخى از مطالب را مرتب تكرار نماييم تا نسبت به آنها توجه بيش‌ترى پيدا كنيم. خواندن نمازهاى يوميه، كه مرتب تكرار مى‌شود، نمونه‌اى از اين توجه و تذكار است. در مورد آخرت و جهان پس از مرگ نيز يكى از چيزهايى كه قرآن زياد بر آن تأكيد ورزيده اين است كه زندگى واقعى پس از مرگ است؛ از جمله مى‌فرمايد: وَ ما هذِهِ الْحَياةُ الدُّنْيا إِلاّ لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ إِنَّ الدّارَ الْآخِرَةَ لَهِيَ الْحَيَوانُ؛[1] اين زندگانى دنيا سرگرمى و بازيچه‌اى بيش نيست و زندگى حقيقى همانا سراى آخرت است. اين آيه بر اين مطلب تأكيد مى‌كند كه حيات منحصراً در زندگى آخرت است، و زندگى دنيا بازيچه‌اى بيش نيست. در جاى ديگر مى‌فرمايد: در روز قيامت وقتى كافر مى‌بيند چيزى ندارد كه به كارش بيايد، مى‌گويد كاش خاك بودم تا چنين به آتش كفر نمى‌سوختم.[2]

آخرت، محل سعادت و شقاوت واقعى انسان

آموزه ديگرى كه قرآن در اين زمينه مطرح مى‌كند اين است كه مى‌فرمايد: جاى خير و سعادت و متقابلا جاى شرّ و شقاوت، هر دو، در آخرت است: