نام کتاب : پندهاى امام صادق علیه سلام نویسنده : مصباح یزدی، محمد تقی جلد : 1 صفحه : 178
خلوص حتى در محبت
حضرت مىفرمايند: يَا بْنَ جُنْدَب اَحْبِبْ فِى اللّهِ و اَبْغِضْ فِى اللّهِ؛ اى پسر جندب، دوستى كن به خاطر خدا و دشمنى كن به خاطر خدا؛ يعنى غير از اعمال و رفتار ظاهريت، حتى حب و بغضت، دوستى و دشمنىات ـ كه امرى قلبى و درونى است ـ بايد براى خدا باشد. اگر كسى را دوست مىدارى فقط و فقط به انگيزه الهى باشد و اگر كسى را هم دشمن مىدارى آن هم تنها براى جلب رضايت الهى باشد.
بايد اذعان كرد كه اين، كارى است بس مشكل، به خصوص كه انسان بخواهد همه دوستىها و دشمنىهايش اينگونه باشد. با اين همه، در مراتب كمال و سير و سلوك، انسان مىتواند و بايد سعى كند به مرحلهاى برسد كه نه تنها اعمال ظاهريش، نماز و روزه و انفاقش، كه محبت و كينهاش نيز براى خدا باشد. محبت و كينه امرى قلبى است و اينكه انسان كارى بكند كه در دوستى و دشمنىاش نسبت به ديگرى فقط خدا را در نظر بگيرد و ذرهاى غير خدا مطرح نباشد، نمىگويم غيرممكن، ولى البته بسيار دشوار است و تلاش بسيارى مىطلبد و تا خداوند كمك نكند انسان خود نمىتواند به چنين درجهاى برسد. بسيار كمند كسانى كه به اين حد رسيده باشند و محبتشان صد در صد خالص «فى اللّه» باشد. اما در هر صورت انسان نبايد نااميد باشد و بايستى براى رسيدن به چنين مقامى تلاش خود را انجام دهد؛ در اين صورت خداوند نيز كمك خواهد كرد و ان شاء اللّه توفيقات خاص خود را شامل انسان خواهد نمود.
بايد توجه داشت اينكه مىگوييم، محبتمان صد در صد براى خدا باشد، به اين معنا نيست كه غير از خدا كسى را دوست نداشته باشيم، بلكه منظور اين است كه يك محبت اصيل بيشتر نبايد در وجود ما باشد و بقيه محبتها در سايه و در شعاع اين محبت قرار داشته باشند؛ مثلا اگر پدر و مادر را دوست داريم، نه چون پدر و مادرمان هستند و با آنها رابطه خونى و نَسَبى داريم، بلكه به اين دليل باشد كه خداوند فرموده است: وَ قَضى رَبُّكَ أَلاّ تَعْبُدُوا إِلاّ إِيّاهُ وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً،[1] يا اينكه: أَنِ اشْكُرْ لِي وَ لِوالِدَيْكَ.[2] دوستى زن و همسر و فرزند و بستگان و دوستان نيز مىتواند به همين صورت باشد. ما اگر حتى پيامبر و اهل بيت(عليهم السلام) را دوست داريم از آن جهت است كه آنان دوستان خدا هستند و خدا آنان را دوست دارد و ما را به دوستى آنان امر