«عُلوّ مضمون» در حدیث؛ کارکرد و شاخصه‌ها

تاریخ دریافت: 5/11/96 - تاریخ تأیید: 2/5/97

یاسین پورعلی[142]

مهدی مردانی(گلستانی)[143]

چکیده

«عُلو مضمون» اصطلاحی ناظر به محتوای حدیث و بیانگر شرافت و برتری آن نسبت به دیگر احادیث است؛ وجود برخی ابهامات و تفاوت برداشت محققان از تعریف و مصداق این اصطلاح حدیثی، موجب گردیده تا آن‌چنان که باید کارآمدی‌های آن شناخته نگردد و در فهم و نقد روایات بهره‌گیری كامل نشود. مقاله حاضر کوشیده با تبیین کارکرد و ماهیت علوّ مضمون، چگونگی کارایی و شناسایی این مصطلح حدیثی را بکاود و لزوم توجه به آن در مطالعات حدیثی را تبیین نماید؛ نتایج حاصل از این پژوهش که به روش تحلیلی-اکتشافی به‌دست آمده، نشان می‌دهد اصلی‌ترین کارآمدی علو مضمون، اعتبارسنجی احادیث است و برپایه نشانه‌هایی مانند برتری ادبی، محتوای توحیدی، اسلوب دعا و مناجات و برخی مقامات معصومان(عهم) شناخته می شود.

کلیدواژه‌ها: غرر احادیث، روایات برگزیده، اعتبارسنجی حدیث، نشانه‌شناسی.

[142]. دانشجوی دکتری علوم و معارف نهج‌البلاغه، دانشگاه قرآن و حدیث، نویسنده مسئول؛
(mahdi.hannan@gmail.com).

[143]. استادیار دانشگاه قرآن و حدیث؛ (mardani.m@qhu.ac.ir).