نام کتاب : حدیث حوزه نویسنده : حدیث حوزه جلد : 1 صفحه : 86
مفسّران
نهج البلاغه در رسيدن به آن تلاشهاي فراواني كردهاند و هر يك فراخور استعداد و
توانايي خود گامهاي مفيدي برداشتهاند؛ امّا از آنجا كه دستيابي به هر
مطلوبی در گرو پيمودن مسير خاصّ و پيروي از شيوه منطقي آن است، براي رسيدن
به مقصدِ فهم كلمات امام علي(علیهالسلام) نيز بايد از روش و شيوهی
ویژه به آن بهره جست كه در دانش حديث به «روش فهم حديث» معروف است.
این روشنامه که خود به دو بخش اصلی فهم متن و فهم مقصود تقسیم
میشود، دارای مراحل متفاوتی است که تفصیل آن در کتابهای
مربوط به این موضوع آمده است. (ر.ک،: روش فهم حدیث، عبدالهادی
مسعودی.)
يكي از
مراحل مهم روش فهم حدیث، تشكيل «خانوادهی حديث» است كه در رسيدن به
فهم كامل و نهایی از كلام معصوم(علیهمالسلام) نقش مهم و
بارزی دارد. منظور از تشكيل خانوادهی حديث، يافتن احاديث مشابه، هممضمون
و ناظر به يك موضوع محوري است كه با شناختِ نسبت میان آنها با يكديگر، به
فهم دقیق حديث نزديك ميگرديم.
اهمیّت
تشکیل خانوادهی حدیث بدین خاطر است که تمام رواياتي كه
از معصومين(علیهمالسلام) به ما رسيده است، از يك منبع واحد سرچشمه گرفتهاند؛
از اینرو احاديث وارده از ايشان ـ گرچه از جانب چند معصوم صادر شده باشد ـ
با يكديگر، همآهنگ و همخوان هستند؛ بهگونهاي كه ميتوان از بعضي در تبيين و
تفسير بعض ديگر ياري جست؛ بنابراین اگر بخواهيم دربارهی يك موضوع و
يا یک مفهوم روايي به نتيجهاي صحیح و کارآمد برسيم، بايد تمام احاديث
ناظر به آن موضوع را مطالعه كرده و بررسي کنیم، در غیر این
صورت با آسیبهای جدیّ و زیانباری مواجه
خواهیم شد.
پیامد
غفلت از خانواده حدیث
در
فرایند فهم احادیث، شناسایی و بازیابی
خانوادهی حدیث امری ضروری است؛ زیرا آنچه موجب
رسیدن به مقصود اصلی گوینده میشود و سیر حرکت از
فهم متن تا فهم مقصود را سامان میبخشد، دستیابی به
قرینههای لفظی و مقامی است؛ از اینرو، نبود
نام کتاب : حدیث حوزه نویسنده : حدیث حوزه جلد : 1 صفحه : 86