مفهوم و جایگاه سنّت، ازنگاه اسلام و مسیحیّت

علی نصیری

چکیده

یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین مباحثی که می‌بایست در بررسی تطبیقی میان دو دین زنده و پویای کنونی جهان؛ یعنی، اسلام و مسیحیّت مورد توجّه قرار گیرد، بازشناخت منابع دین‌شناخت آن‌هاست؛ زیرا تمام آموزه‌ها و گزاره‌های دینی اسلام و مسیحیّت به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم از آن منابع و آبش‌خورها بهره می‌گیرد و به همان میزان که بازشناخت هر یک از آموزه‌های این دو دین آسمانی و به‌ویژه مطالعات تطبیقی میان آن‌ها از اهمیّت برخوردار است، در مرحله‌ای بس مهم‌تر شناخت ماهیّت و جایگاه منابع این آموزه‌ها دارای اهمیّت است. این منابع به طور کلی عبارت است از: کتاب آسمانی(قرآن، کتاب مقدّس) و سنّت.

با توجّه به این که سنّت در اسلام و مسیحیّت به‌عنوان مفسّر و شارح یا به‌عنوان مبیّن آموزه‌های مسکوت گذاشته شده، در قرآن و کتاب مقدّس نقش‌آفرینی می‌کند، در این مقاله، مفهوم جایگاه و کارکرد سنّت از نگاه این دو دین آسمانی مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور در بخش نخست مقاله، سنّت در مفهوم اسلامی به‌معنای قول، فعل و تقریر معصوم دانسته شده است؛ البته با این تفاوت که سنّت از نگاه شیعه شامل: پیامبراکرم و اهل‌بیت(علیهم‌السلام) است؛ امّا سنّت از نگاه اهل سنّت، شامل قول، فعل و تقریر پیامبر اسلام و از نگاه شماری اندک، شامل سنّت صحابه نیز است.

سنّت از نگاه اندیش‌وران مسلمان، به‌عنوان دومین منبع دین‌شناخت به رسمیّت شناخته شده است. در مقابل، سنّت از نگاه متالهان مسیحی، شامل آن دسته از آموزه‌ها و اعمال کلیسا است که از آغاز تاکنون خودنمایی کرده است. از نگاه متکلمان مسیحی ارباب کلیسا با بهره‌مندی از فیض و الهام روح القدس، افزون بر شایستگی تفسیر منحصرانه از کتاب مقدّس، می‌تواند بیان‌گر آن دسته از آموزه‌ها و مناسک مسیح باشد که به دلایلی در کتاب مقدّس، مسکوت