ملاّ محمّدعلی واحد قمی

ملاّ محمّدعلی قمی متخلّص به «واحد» [معروف به «کهنه» فرزند منصوربیک ترکمان]، شاعر، خوشنویس و ادیب فاضل، از مفاخر قرن یازدهم هجری. [در قم متولّد شده و] نزد ملاّ عبدالرزاق کاشانی به تحصیل پرداخت.[1] [سپس به اصفهان آمده و به خاطر خط خوش، به کتابت در کتابخانه سلطنتی دعوت شده و شاه عباس دوّم برای او مستمری تعیین کرد. شعر و معما و انشاء را به خوبی می دانسته و مثنوی به نام «گلشن خیال»[2] ] و دیوان اشعار سروده است.

[خط نستعلیق را خوش می نوشته و از جمله «اخلاق ناصری» را در آخر ماه صفر 1072ق کتابت نموده که در کتابخانه سلطنتی سابق در طهران موجود بوده است.[3] ]

همچنین او کتابت نسخه ای از «تحریر اصول اقلیدس» خواجه نصیر طوسی به خط نستعلیق است که در چهارشنبه 4 جمادی الثّانی 1091ق در اصفهان آن را به پایان رسانیده و به شماره 4078 در کتابخانه مجلس شورای ملّی موجود است.[4]

سال فوتش معلوم نیست ولی تا سال 1083ق (سال تألیف تذکره نصرآبادی) در قید حیات بوده است.

از اوست:

[1] تذکره نصرآبادی، ج1، ص518؛ دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج2، ص611؛ تاریخ اصفهان (هنر و هنرمندان) ، ص168؛ تذکره غنی، ص140؛ احوال و آثار خوشنویسان، ج3، صص 797 و 803؛ ریاض الشعراء، ج4، ص2473؛ تذکره سخنوران قم، صص 322 و 323.

[2] قصص الخاقانی، ج2، ص106؛ الذریعه، ج18، ص226.

[3] احوال و آثار خوشنویسان، ج3، ص801.

[4] فهرست مجلس، ج11، ص74.