مکاشفات عرفاني با هم ترکيب شده بودند و افکار ژرف و آراي ذي‌قيمتي نيز بر آنها افزوده شده بود، و آن را «حکمت متعاليه» ناميد.

1. قديمي‌ترين افکار فلسفي را بايد از ميان عقايد مذهبي به‌دست آورد.

2. تاريخ‌نويسان فلسفه، آغاز پيدايش آن را از شش قرن قبل از ميلاد دانسته‌اند.

3. سوفيست‌ها يک دسته از انديشمندان يوناني بودند که حقايق را تابع انديشه انساني مي‌پنداشتند، و در واقع ايشان نخستين بنيان‌گذاران شک‌گرايي بودند.

4. واژه سفسطه به معناي مغالطه، از «سوفسطي» (سوفسيت) گرفته شده است.

5. واژه «فلسفه» از اصل يوناني «فيلسوف» گرفته شده که سقراط در برابر سوفيست‌ها آن را براي خود برگزيد.

6. فلسفه يونان با تلاش افلاطون و ارسطو به اوج شکوفايي خود رسيد، ولي پس از چندي از رونق افتاد و فلاسفه و دانشمندان در اسکندريه گرد آمدند.

7. با ظهور اسلام، مشعل علم و حکمت در خاورميانه روشن گرديد و مسلمانان به فراگيري علوم و فنون جهانيان همت گماشتند.

8. خلفا براي رونق بخشيدن به دستگاه خلافت، از دانشمندان بيگانه استقبال کردند.

9. علماي کلام با انتقادات و خرده‌گيري‌هاي خودشان از فلسفه‌هاي وارداتي، زمينهٔ رشد فلسفه اسلامي را فراهم ساختند.

10. نخستين نظام فلسفي در عصر اسلامي، به‌همت فارابي پي‌ريزي و به‌وسيله ابن‌سينا بارور شد.

11. اين نظام فلسفي که بيشتر ارسطويي بود، از طرفي به‌وسيله غزالي و ديگر منتقدان، و از طرفي به‌وسيله سهروردي، بنيان‌گذار مکتب اشراقي، مورد نقادي قرار گرفت.

12. مهم‌ترين نظام فلسفي در عصر اسلامي، به‌دست صدر‌المتألهين شيرازي به وجود