على النّفاق» در آيه 101 توبه (9) وى دانسته‌اند. [1]

جلاى وطن---) وطن‌

جلد---) تازيانه‌

جماع---) آميزش‌

جمال---) زيبايى‌

جمعه‌

جمعه يكى از روزهاى هفته است‌ [2] كه پيش از اسلام به نام «عَرُوبه» و روز اجتماع عربها بود و پس از اسلام، جمعه نام گرفت. [3] و وجه اين نامگذارى، حضور مردم براى نماز جمعه است. [4]

اجتماع در جمعه‌

1) جمعه، روز اجتماع اهل ايمان براى نماز جمعه:

يايُّهَا الَّذينَ ءامَنوا اذا نودىَ لِلصَّلوةِ مِن يَومِ الجُمُعَةِ فَاسعَوا الى‌ ذِكرِ اللَّهِ .... [5]

جمعه (62) 9

اختلاف در جمعه‌

2) اختلاف يهود در تعيين جمعه به منظور روز تعطيل، عامل تعيين روز شنبه براى آنان:

انَّما جُعِلَ السَّبتُ عَلَى الَّذينَ اختَلَفوا فيهِ وانَّ رَبَّكَ لَيَحكُمُ بَينَهُم يَومَ القِيمَةِ فِيما كانوا فِيهِ يَختَلِفون. [6]

نحل (16) 124

اذان در جمعه‌

3) اذان در روز جمعه و براى نماز آن، سنّتى پسنديده:

يايُّهَا الَّذينَ ءامَنوا اذا نودىَ لِلصَّلوةِ مِن يَومِ الجُمُعَةِ فَاسعَوا الى‌ ذِكرِ اللَّهِ وذَرُوا البَيعَ ذلِكُم خَيرٌ لَكُم ان كُنتُم تَعلَمون. [7]

جمعه (62) 9

استغفار در جمعه‌

4) نويد يعقوب (ع) به آمرزش‌خواهى براى فرزندانش در شب جمعه:

قالَ سَوفَ استَغفِرُ لَكُم رَبّى انَّهُ هُوَ الغَفُورُ الرَّحيم. [8]

يوسف (12) 98

[1] اسباب‌النزول، واحدى، ص 258.

[2] مجمع‌البحرين، ج 1، ص 395، «ج. م. ع»؛ المصباح، ج 1- 2، ص 109، «جمعت».

[3] لسان‌العرب، ج 2، ص 359، «جمع».

[4] مفردات، ص 202، «جمع».

[5] از امام باقر (ع) درباره علّت نام‌گذارى جمعه سؤال شد. در جواب فرمودند: جمعه را خداوند به دليل اجتماع مردم در اين روز جمعه ناميده است. (تفسير نورالثقلين، ج 5، ص 325، ح 33)

[6] يكى از اقوال در تفسير آيه مزبور اين است كه تعظيم روز شنبه براى اختلاف‌كنندگان در امر جمعه قرار داده شد كه مأمور به تعظيم روز جمعه بودند و از اين فرمان سرپيچى كردند. (مجمع‌البيان، ج 5- 6، ص 604)

[7] مقصود از «نودى» اذان براى نماز جمعه است. (مجمع‌البيان، ج 9- 10، ص 434)

[8] برداشت بر اساس حديثى منقول از امام صادق (ع) است كه فرمود: يعقوب (ع) استغفار را تا شب جمعه به تأخير انداخت. (تفسير نورالثقلين، ج 2، ص 466، ح 198)