الَّذينَ ءامَنوا ويَتَّخِذَ مِنكُم شُهَداءَ واللَّهُ لا يُحِبُّ الظلِمين‌* ولِيُمَحّصَ اللَّهُ الَّذينَ ءامَنوا ويَمحَقَ الكفِرين.

آل‌عمران (3) 140 و 141

13) وارد آمدن جراحت همگون بر عدّه‌اى از مسلمانان مجاهد و مشركان در جنگ احُد:

ان يَمسَسكُم قَرحٌ فَقَد مَسَّ القَومَ قَرحٌ مِثلُهُ وتِلكَ الايّامُ نُداوِلُها بَينَ النّاسِ ولِيَعلَمَ اللَّهُ الَّذينَ ءامَنوا ويَتَّخِذَ مِنكُم شُهَداءَ واللَّهُ لا يُحِبُّ الظلِمين. [1]

آل‌عمران (3) 140

14) برابرى آسيبهاى وارده به مجاهدان احُد با آسيبهاى وارده بر مشركان در آن:

ان يَمسَسكُم قَرحٌ فَقَد مَسَّ القَومَ قَرحٌ مِثلُهُ وتِلكَ الايّامُ نُداوِلُها بَينَ النّاسِ ولِيَعلَمَ اللَّهُ الَّذينَ ءامَنوا ويَتَّخِذَ مِنكُم شُهَداءَ واللَّهُ لا يُحِبُّ الظلِمين. [2]

آل‌عمران (3) 140

3. مشركان‌

15) وارد آمدن جراحت همگون بر عدّه‌اى از مسلمانان مجاهد و مشركان در جنگ احُد:

ان يَمسَسكُم قَرحٌ فَقَد مَسَّ القَومَ قَرحٌ مِثلُهُ وتِلكَ الايّامُ نُداوِلُها بَينَ النّاسِ ولِيَعلَمَ اللَّهُ الَّذينَ ءامَنوا ويَتَّخِذَ مِنكُم شُهَداءَ واللَّهُ لا يُحِبُّ الظلِمين. [3]

آل‌عمران (3) 140

16) برابرى آسيبهاى وارده بر مؤمنان، با آسيبهاى مشركان در غزوه بدر:

ان يَمسَسكُم قَرحٌ فَقَد مَسَّ القَومَ قَرحٌ مِثلُهُ وتِلكَ الايّامُ نُداوِلُها بَينَ النّاسِ ولِيَعلَمَ اللَّهُ الَّذينَ ءامَنوا ويَتَّخِذَ مِنكُم شُهَداءَ واللَّهُ لا يُحِبُّ الظلِمين. [4]

آل‌عمران (3) 140

جرم---) گناه‌

جُرْهُم‌

جُرْهُم از اعراب عاربه‌ [5] كه از يمن به مكّه آمده و آن‌جا ساكن شدند [6] و سپس از دايى‌زادگان اسماعيل (ع) گشتند. [7] آنان اوّلين كسانى بودند كه دعوت ابراهيم (ع) به حج را پاسخ دادند. [8] برخى مفسّران مقصود از «اهله» در آيات 54 و 55 مريم (19) را «جُرْهُم» دانسته‌اند كه اسماعيل (ع) فرزند ابراهيم (ع) به سوى آنان مبعوث شد و آنان را دعوت به نماز كرد. [9]

[1] آيه ياد شده بنابر آنچه در شأن نزول آن آمده است، مربوط به وارد آمدن جراحت بر عدّه‌اى از مسلمانان و مشركان در جنگ احد است. (مجمع‌البيان، ج 1- 2، ص 843)

[2] طبق شأن نزول، آيه درباره غزوه احُد نازل شده است. (مجمع‌البيان، ج 1- 2، ص 888)

[3] آيه ياد شده بنا بر آنچه در شأن نزول آن آمده است، مربوط به وارد آمدن جراحت بر عدّه‌اى از مسلمانان و مشركان در جنگ احد است. (مجمع‌البيان، ج 1- 2، ص 843)

[4] برخى برآنند كه «إن يمسسكم قرح» اشاره به جراحتهاى مؤمنان در جنگ احُد و جمله «فقد مسّ القوم مثله» اشاره به جراحات مشركان در بدر دارد. (مجمع‌البيان، ج 1- 2، ص 843)

[5] الطّبقات، ج 1، ص 37.

[6] السيرة النبويه، ابن‌هشام، ج 1، ص 112.

[7] الروض الانف، ج 1، ص 91.

[8] الطّبقات، ج 1، ص 41.

[9] مجمع‌البيان، ج 5- 6، ص 800؛ الجامع لاحكام القرآن، قرطبى، ج 11، ص 78؛ تفسير التحريروالتنوير، ج 9، ص 16 و 129.