پناهگاه طبيعى‌

10) كوهها، پناهگاه طبيعى انسانها:

قال ساوى إلى‌ جبل يعصمنى من المآء ....

هود (11) 43

واللّه جعل لكم مّمّا خلق ظللا وجعل لكم مّن الجبال أكننا .... [1]

نحل (16) 81

11) توجّه به نعمت پناهگاههاى طبيعى، زمينه‌ساز تسليم انسان در برابر خدا:

واللّه جعل لكم مّمّا خلق ظللا وجعل لكم مّن الجبال أكننا وجعل لكم سربيل تقيكم الحرّ وسربيل تقيكم بأسكم كذلك يتمّ نعمته عليكم لعلّكم تسلمون.

نحل (16) 81

12) كوه، پناهگاهى طبيعى براى انسان و نعمتى از سوى خداوند:

واللّه جعل لكم مّمّا خلق ظللا وجعل لكم مّن الجبال أكننا ... كذلك يتمّ نعمته عليكم ....

نحل (16) 81

13) غار، پناهگاه طبيعى انسانها:

إلّاتنصروه فقد نصره اللَّه إذ أخرجه الَّذين كفروا ثانى اثنين إذ هما فى الغار ....

توبه (9) 40

لو يجدون ملجا أو مغرت أو مدّخلا لّولّوا إليه وهم يجمحون.

توبه (9) 57

إذ أوى الفتية إلى الكهف ....

كهف (18) 10

... فأوا إلى الكهف ....

كهف (18) 16

پناهگاه متخلّفان غزوه تبوك‌

14) خداوند، تنها پناهگاه انسان براى گريز از خشم او، از ديدگاه متخلّفان توبه‌كننده جنگ تبوك:

وعلى الثّلثة الّذين خلّفوا حتّى‌ إذا ضاقت عليهم الأرض بما رحبت وضاقت عليهم أنفسهم وظنّوا أن لّاملجأ من اللَّه إلّاإليه .... [2]

توبه (9) 118

پناهگاه محمّد (ص)

15) غار ثور، پناهگاه محمّد (ص) و ابوبكر، هنگام هجرت از مكّه به مدينه:

إلّا تنصروه فقد نصره اللَّه إذ أخرجه الَّذين كفروا ثانى اثنين إذ هما فى الغار إذ يقول لصحبه لاتحزن إنّ اللّه معنا .... [3]

توبه (9) 40

16) خداوند، پناهگاه محمّد (ص) در دوران كودكى و خردسالى:

ألم يجدك يتيما فاوى‌.

ضحى (93) 6

پناهگاه مردم‌

17) خويشاوندان، پناهگاه انسان:

وفصيلته الّتى تويه.

معارج (70) 13

18) كعبه، پناهگاه و جايگاهى امن براى مردم:

وإذ جعلنا البيت مثابة لّلنّاس وأمنا .... [4]

بقره (2) 125

[1] «أكنان» جمع «كن» به معناى موضعى است كه انسان در آن پنهان مى‌شود. (مجمع‌البيان، ج 5- 6، ص 582)

[2] مقصود از «و على الثلثة الّذين خلّفوا» سه نفر به نامهاى كعب‌بن‌مالك و مرارةبن‌الربيع و هلال‌بن‌اميّه است كه از فرمان رسول خدا (ص) براى شركت در جنگ تبوك تخلّف كردند. (همان، ص 120)

[3] با توجّه به توطئه ترور پيامبر (ص) از سوى مشركان مكّه، آن حضرت به امر خداوند، در حالى كه ابوبكر همراه او بود از مكّه خارج و در غار ثور، مخفى شدند. (همان، ص 48)

[4] «مثابة» يعنى مكانى كه مردم پى در پى بدان‌جا روى مى‌آورند (لسان‌العرب، ج 2، ص 144، «ثوب») و به معناى پناهگاه نيز آمده است؛ چنان‌كه «امناً» نيز مكان و موضع امن است. (مجمع‌البيان، ج 1- 2، ص 382)