28- 29 ابراهيم (14) در شأن فاجرترين تيره‌هاى قريش، يعنى بنى‌مغيره و بنى‌اميه دانسته شده كه عامل هلاكت قوم خود شدند. [1] نيز مقصود از «مكذّبين» در آيه 11 مزمّل (73) ثروتمندان بنى‌مغيره دانسته شده كه رسالت پيامبر (ص) را تكذيب مى‌كردند. [2]

بنى‌مُقرِّن مُزَنى‌

بَنى‌مُقرِّن، پسران مُقرِّن به تعداد 7 يا 10 تن از قبيله مُزَينه و از اصحاب پيامبر (ص) بودند. [3] برخى مفسّران، آيه 92 توبه (9) را درباره آنان دانسته‌اند كه به سبب نداشتن امكانات مالى توان شركت در غزوه تبوك را نداشته و گريان بودند. [4] به موجب اقوالى مقصود از «اعراب» در آيه 99 توبه (9) بنى‌مُقرّن‌اند كه خداوند به ايمان آنان اشاره دارد. [5]

بنى‌نضير

بنى‌نضير، گروهى از يهود مدينه بودند كه پس از هجرت پيامبر اسلام (ص) با آن حضرت پيمان صلح بستند؛ ولى پس از غزوه احد، پيمان خود را شكستند و با مشركان مكّه در برابر مسلمانان متحد شدند. پيامبر (ص) به واسطه جبرئيل از توطئه آنان با خبر و به جنگ با ايشان مأمور شد. [6] در اين مدخل از جمله «الّذين كفروا من أهل الكتاب» با توجّه به شأن نزول استفاده شده است.

اهمّ عناوين: ترس بنى‌نضير، تشبيه بنى‌نضير، خانه‌هاى بنى‌نضير، غزوه بنى‌نضير، كيفر بنى‌نضير.

آوارگى بنى‌نضير---) همين مدخل، غزوه بنى‌نضير

اتّحاد بنى‌نضير

1) بنى‌نضير، مردمى متحد و يكپارچه در ديدگاه ظاهرى:

هو الّذى أخرج الّذين كفروا من أهل الكتب من ديرهم ...* ... تحسبهم جميعا وقلوبهم شتّى‌ .... [7]

حشر (59) 2 و 14

نيز---) همين مدخل، بنى‌نضير و مشركان، بنى‌نضير و منافقان‌

اختلاف بنى‌نضير

2) اختلاف درونى بنى‌نضير، به رغم وحدت ظاهرى:

هو الّذى أخرج الّذين كفروا من أهل الكتب ...* لايقتلونكم جميعا إلّافى قرى مّحصّنة أو من وراء جدر بأسهم بينهم شديد تحسبهم جميعا وقلوبهم شتّى‌ذلك‌

[1] جامع‌البيان، ج 8، جزء 13، ص 287؛ مجمع‌البيان، ج 5- 6، ص 483.

[2] الجامع لأحكام القرآن، قرطبى، ج 19، ص 31؛ تفسير مبهمات القرآن، ج 2، ص 659.

[3] المغازى، ج 3، ص 994.

[4] جامع‌البيان، ج 6، جزء 10، ص 269؛ زادالمسير، ج 3، ص 486.

[5] جامع‌البيان، ج 7، جزء 11، ص 9؛ الجامع لأحكام القرآن، قرطبى، ج 8، ص 149.

[6] مجمع‌البيان، ج 9- 10، ص 386- 387.

[7] درباره مرجع ضمير «تحسبهم» دو احتمال وجود دارد: 1. بنى‌نضير؛ 2. بنى‌نضير و منافقان. (مجمع‌البيان، ج 9- 10، ص 396) برداشت ياد شده براساس احتمال اوّل است.