آنان‌ [1] و 11 فتح (49) درباره تخلّف آنان از فرمان پيامبر (ص) مبنى بر شركت در عمره نازل شده است. [2]

بنى‌قريظه‌

بنى‌قريظه، [گروهى از يهوديان ساكن مدينه بودند] كه در جنگ احزاب، پيمان خود را با مسلمانان شكسته، به مشركان پيوستند. پس از جنگ احزاب و عقب‌نشينى خفّت‌بار مشركان قريش، جبرئيل بر پيامبراكرم (ص) نازل شد و فرمان خداوند را مبنى بر يكسره كردن كار يهود بنى‌قريظه به وى ابلاغ كرد. [3]

اسارت بنى‌قريظه---) همين مدخل، غزوه بنى‌قريظه‌

اعتراف بنى‌قريظه---) همين مدخل، بنى‌قريظه و محمّد (ص)

اموال بنى‌قريظه---) همين مدخل، غزوه بنى‌قريظه‌

بنى‌قريظه در غزوه احزاب‌

1) ائتلاف بنى‌قريظه با يهوديان ديگر و مشركان مكّه بر ضد مسلمانان در جنگ احزاب، زمينه‌ساز وحشت مسلمانان:

إذ جاءوكم مّن فوقكم ومن أسفل منكم وإذ زاغت الأبصر وبلغت القلوب الحناجر .... [4]

احزاب (33) 10

2) شركت يهود بنى‌قريظه در جنگ احزاب به همراه ديگر يهوديان و مشركان، زمينه‌ساز ترديد و سوءظن برخى مسلمانان نسبت به وعده‌هاى الهى:

إذ جاءوكم مّن فوقكم ومن أسفل منكم ... وتظنّون باللّه الظّنونا.

احزاب (33) 10

بنى‌قريظه و محمّد (ص)

3) اعتراف يهود بنى‌قريظه به حقّانيت پيامبراكرم (ص) و انطباق نشانه‌هاى پيامبر موعود بر وى:

وإذا لقوا الّذين ءامنوا قالوا ءامنّا وإذا خلا بعضهم إلى‌ بعض قالوا أتحدّثونهم بما فتح اللّه عليكم .... [5]

بقره (2) 76

[1] اسباب النزول، واحدى، ص 213؛ مجمع‌البيان، ج 5- 6، ص 99.

[2] مجمع‌البيان، ج 9- 10، ص 172؛ الجامع لأحكام القرآن، قرطبى، ج 16، ص 178.

[3] مجمع‌البيان، ج 7- 8، ص 551.

[4] طبق شواهد تاريخى، رخداد غزوه احزاب با يهوديان بنى‌قريظه و بنى‌نضير و غطفان و نيز مشركان مكّه به وجود آمد. «من فوقكم» اشاره به طايفه‌هاى يهود است كه از بخش شرقى مدينه هجوم آوردند و «من أسفل منكم» اشاره به مشركانى است كه از بخش غربى مدينه به آن ديار هجوم آوردند. (مجمع‌البيان، ج 7- 8، ص 532)

[5] طبق يك قول، شأن نزول آيه مربوط به بنى‌قريظه است. (مجمع‌البيان، ج 1- 2، ص 286) و جمله «أتحدثونهم ...» دلالت دارد كه مقصود از «ءامنا»، بيان ويژگيهاى پيامبر موعود در تورات و تطبيق آن بر رسول‌اكرم (ص) است. بنابراين، «ءامنا» يعنى، ما تصديق مى‌كنيم كه محمّد (ص) همان پيامبر موعود است و ويژگيهاى بيان شده بر او تطبيق مى‌كند. همچنين منظور از «فتح اللَّه عليكم» مطلع شدن آنان از اوصاف پيامبراكرم (ص) به وسيله تورات است. (روح‌المعانى، ج 1، جزء 1، ص 472؛ الميزان، ج 1، ص 214)