منشأ پيدايش برق‌

11) خداوند، آشكاركننده برق و نماياننده آن به آدميان:

هو الّذى يريكم البرق خوفا وطمعا ....

رعد (13) 12

و من ءايته يريكم البرق خوفا وطمعا ....

روم (30) 24

نيز---) صاعقه‌

بركت‌

بركت به معناى ثبوت و پايدارى خير الهى در چيزى‌ [1] و رشد و افزايش است. [2] مفسّران بركت را به معناى خير نافع‌ [3] و امرى غير محسوس و اعمّ از مادّى و معنوى مى‌دانند و بين آن و نظام جارى اسباب و مسببات منافاتى نمى‌بينند، چنان‌كه معتقدند بركت، امرى نسبى است و در هر چيزى به حسب هدفى است كه در آن نهفته است. [4] در اين مدخل از مشتقّات واژه «برك» استفاده شده است و در پايان مدخل به مدخلهايى كه در آنها مفاد بركت آمده ارجاع داده شده است.

اهمّ عناوين: بركات خدا، بركت آب، بركت باران، بركت زمين، سرزمينهاى با بركت، عوامل بركت.

بركات خدا

1) خورشيد و ماه و برجهاى آسمان، جلوه‌هايى از بركت خداوند:

تبرك الّذى جعل فى السّماء بروجا وجعل فيها سرجا وقمرا مّنيرا.

فرقان (25) 61

2) اسحاق و يعقوب (ع) جلوه‌اى از بركت خداوند براى خاندان ابراهيم (ع):

وامرأته قآئِمة فضحكت فبشّرنها بإسحق ومن وراء إسحق يعقوب‌* قالوا أتعجبين من أمر اللّه رحمت اللّه وبركته عليكم أهل البيت ....

هود (11) 71 و 73

3) ايمان و تقوا، سبب بهره‌مندى از بركات الهى:

ولو أنّ أهل القرى‌ ءامنوا واتّقوا لفتحنا عليهم بركت مّن السّمآء والأرض ولكن كذّبوا فأخذنهم بما كانوا يكسبون.

اعراف (7) 96

4) جلوه بركت خدا به صورت نور (نبوت) بر موسى (ع) در وادى مقدس:

فلمّا جاءها نودى أن بورك من فى النّار ومن حولها وسبحن اللّه ربّ العلمين. [5]

نمل (27) 8

[1] مفردات، ص 119، «برك».

[2] لسان‌العرب، ج 1، ص 386، «برك».

[3] تفسير التحريروالتنوير، ج 22- 24، جزء 24، ص 244.

[4] الميزان، ج 7، ص 280- 282.

[5] بنا بر يك احتمال مقصود از «من فى النّار» موسى (ع) و جمله «بورك من فى النار» خبريّه و متضمن بشارت بركت نبوت به موسى (ع) است. (تفسير التحريروالتنوير، ج 18- 19، جزء 19، ص 226)