171) آزمون با سختى‌ها، برخاسته از مقام ربوبى خدا و در جهت رشد انسان‌ها:

و إذ نجّينكم مّن ءال فرعون يسومونكم سوء العذاب يذبّحون أبناءكم و يستحيون نساءكم و فى ذلكم بلاء مّن رّبّكم عظيم. [1]

بقره (2) 49

و إذ أنجينكم مّن ءال فرعون يسومونكم‌سوء العذاب يقتّلون أبنآءكم ويستحيون نسآءكم و فى ذلكم بلآء مّن رّبّكم عظيم.

اعراف (7) 141

وإذ قال موسى‌ لقومه اذكروا نعمة اللّه عليكم إذ أنجكم مّن ءال فرعون يسومونكم سوء العذاب ويذبّحون أبنآءكم ويستحيون نسآءكم وفى ذلكم بلاء مّن رّبّكم عظيم.

ابراهيم (14) 6

172) آزمايش الهى از مردم به وسيله حوادث ايّام، جنگ‌ها، سختى‌ها و مرگ:

إن يمسسكم قرح فقد مسّ القوم قرح مّثله وتلك الأيّام نداولها بيْن النّاس وليعلم اللّه الّذين ءامنوا ويتّخذ منكم شهداء ....

آل‌عمران (3) 140

... يقولون لو كان لنا من الأمر شى‌ء مّا قتلنا ههنا قل لّو كنتم فى بيوتكم لبرز الّذين كتب عليهم القتل إلى‌ مضاجعهم وليبتلى اللّه ما فى صدوركم وليمحّص ما فى قلوبكم ....

آل‌عمران (3) 154

173) رنج‌ها و شكست‌هاى جامعه ايمانى، وسيله آزمايش براى پديدار ساختن صف مؤمنان استوار از ديگران:

ومآ أصبكم يوم التقى الجمعان فبإذن اللّه وليعلم المؤمنين.

آل‌عمران (3) 166

174) ناگوارى‌ها و سختى‌هاى زندگى، وسيله‌اى براى امتحان انسان‌ها:

وقطّعنهم فى الأرض أمما مّنهم الصَّلحون ومنهم دون ذلك وبلونهم بالحسنت والسّيّات لعلّهم يرجعون.

اعراف (7) 168

كلّ نفس ذائِقة الموت ونبلوكم بالشّرّ والخير فتنة وإلينا ترجعون.

انبياء (21) 35

36. امتحان با سلامت‌

175) امتحان انسان‌ها با اعطاى سلامت از سوى خداوند:

... و نبلوكم بالشّرّ والخير فتنة .... [2]

انبياء (21) 35

37. امتحان با شتر صالح (ع)---) همين مدخل، راه‌هاى امتحان، امتحان با معجزه‌

38. امتحان با شجره ملعونه---) همين مدخل، راه‌هاى امتحان، امتحان با ملعونان‌

39. امتحان با شرور---) همين مدخل، راه‌هاى امتحان، امتحان با سختى‌

40. امتحان با شريعت---) همين مدخل، راه‌هاى امتحان، امتحان با دين‌

41. امتحان با شكست‌

176) شكست در جنگ احُد، وسيله‌اى براى امتحان مجاهدان:

إن يمسسكم قرح فقد مسّ القوم قرح مّثله وتلك الأيّام نداولها بين النّاس وليعلم اللّه الّذين ءامنوا ....

آل‌عمران (3) 140

... و لقد صدقكم اللّه وعده إذ تحسّونهم بإذنه‌

[1] برداشت، با توجّه به كلمه «ربّ» كه به معناى مربّى و مدير است، استفاده مى‌شود.

[2] در روايتى، امام على (ع) «خير» را به سلامت و بى‌نيازى (غنا) تفسير كرده است. (مجمع‌البيان، ذيل آيه)