46) افشاى نيّات بانيان مسجد ضرار از سوى خداوند، مبنى بر زيان رساندن به مسلمانان و ايجاد تفرقه ميان آنان و پديد آوردن كمين‌گاهى براى جنگ با خدا و رسول (ص):

والّذين اتّخذوا مسجدا ضرارا وكفرا وتفريقا بين المؤمنين وإرصادا لّمن حارب اللّه ورسوله من قبل وليحلفنّ إن أردنآ إلّاالحسنى‌ واللّه يشهد إنّهم لكذبون.

توبه (9) 107

47) پرده‌بردارى خداوند از دروغ بودن سوگندهاى بانيان مسجد ضرار:

والّذين اتّخذوا مسجدا ضرارا ... وليحلفنّ إن أردنآ إلّاالحسنى‌ واللّه يشهد إنّهم لكذبون.

توبه (9) 107

48) فاش ساختن خصومت پنهانى منافقان از سوى خداوند، به‌رغم موافقت ظاهرى آنان:

ومن النّاس من يعجبك قوله فى الحيوة الدّنيا ويشهد اللَّه على‌ ما فى قلبه وهو ألدّ الخصام. [1]

بقره (2) 204

49) افشاگرى خداوند از دروغ و بهانه بودن رخصت‌خواهى منافقان براى عدم شركت در جهاد:

إنّما يستذنك الّذين لايؤمنون باللّه واليوم الأخر وارتابت قلوبهم فهم فى ريبهم يتردّدون‌* ولو أرادوا الخروج لأعدوّا له عدّة ....

توبه (9) 45 و 46

50) پرده‌بردارى خداوند از سرگردانى منافقان ترك‌كننده جهاد:

إنّما يستذنك الّذين لايؤمنون باللّه واليوم الأخر وارتابت قلوبهم فهم فى ريبهم يتردّدون.

توبه (9) 45

51) افشاى تلاش مرموزانه منافقان براى ترك جلسه استماع آيات خدا، با اشاره به يك‌ديگر:

وإذا مآ أنزلت سورة نّظر بعضهم إلى‌ بعض هل يريكم مّن أحد ثمّ انصرفوا صرف اللّه قلوبهم ....

توبه (9) 127

52) آشكار ساختن خداوند دروغ بودن سوگند منافقان را درباره دشنام ندادن به پيامبر (ص):

يحلفون باللّه ما قالوا ولقد قالوا كلمة الكفر وكفروا بعد إسلمهم وهمّوا بما لم ينالوا .... [2]

توبه (9) 74

53) فاش شدن تصميم منافقان از سوى خداوند، درباره آواره كردن پيامبر (ص) و مسلمانان از مدينه، پس از بازگشت از جهاد:

يحلفون باللّه ما قالوا ولقد قالوا كلمة الكفر .... [3]

توبه (9) 74

يقولون لئن رّجعنا إلى المدينة ليخرجنّ الأعزّ منها الأذلّ ....

منافقون (63) 8

54) پرده‌بردارى خداوند از فتنه‌گرى منافقان در صورت شركت در غزوه تبوك:

لو خرجوا فيكم مّا زادوكم إلَّاخبالًا ولأوضعوا

[1] در شأن نزول آيه آورده‌اند: اشخاصى (برخى منافقان) در برخورد با پيامبر (ص) به او اظهار علاقه‌مندى مى‌كردند؛ در حالى كه قلباً با او دشمن بودند. (مجمع‌البيان، ذيل آيه)

[2] درباره «ما قالوا» گفته‌اند: در غزوه تبوك، منافقان، پيامبر خدا را دشنام مى‌دادند كه خبر آن به پيامبر (ص) رسيد و به آنان اعتراض كرد و آنان سوگند ياد كردند كه دشنام نداده‌اند. (مجمع‌البيان، ذيل آيه)

[3] گفته‌اند: مقصود از «ما قالوا»، تصميم عبداللّه‌بن‌ابىّ و همدستانش مبنى بر اخراج پيامبر (ص) و مسلمانان از مدينه بوده كه در سوره منافقان (آيه 8) به آن اشاره شده است. (مجمع‌البيان، ذيل آيه)