وى كنيز ساره ديگر همسر ابراهيم بود كه پس از بخشيده شدن به
ابراهيم عليه السلام و حامله گشتن، به علّت غيرت نشان دادن ساره و ناسازگارى او
همراه فرزندش به مكّه هجرت كرد و آنجا بود كه زمزم براى او و كودكش جوشيد.[1] گويند: قبر وى در كنار فرزندش در
حجر اسماعيل عليه السلام قرار دارد.[2]
هادى/ اسماوصفات---) هدايت
هاروت و ماروت
گفته شده، هاروت و ماروت، كه «هوروت و موروت» نيز خوانده مىشود،
دو نام اعجمى براى دو فرشته از فرشتگان است[3] كه خداوند آنها را به جهت انس با مردم به صورت انسان فرود آورد.[4] آنها آمدند تا مردم را به طرف خود
بكشانند و راههاى مبارزه با سحر را، كه در دوران پس از سليمان زندگى را بر مردم
تلخ كرده بود، به آنان بياموزند و نيز سحر و جادو را از معجزهاى كه سند صداقت
پيامبران است باز شناسانند و مردم را در برابر جادوگران يارى كنند،[5] نيز گفته شده كه نام دو پادشاه[6] از پادشاهان بابل است كه معاصر
حضرت ادريس عليه السلام بودند، همچنين گفته شده كه آن دو، بعد از حضرت نوح عليه
السلام بودند،[7] نيز گفته شده است كه هاروت و ماروت
نام دو شيطان از «انس و جنّ» است و در آيه شريفه، بدل از
«لكنّ الشّياطين» قرار گرفته، از قبيل بدل بعض از كلّ.[8] تحقيق حاضر بر اساس برداشت نخست است.
امتحان با هاروت و ماروت
1. هاروت و ماروت، وسيلهاى براى امتحان مردم بابل:
... وَ ما أُنْزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ بِبابِلَ هارُوتَ
[1] . تاريخ طبرى، ج 1، ص 149-/ 150 و 154؛ كتابمقدّس، سفر
پيدايش، باب 16.
[2] . اخبار مكّه، ج 1، ص 313؛ الكافى، ج 4، ص 210، ح 14.
[6] . شايد از همين رو و به دلايل ديگر بعضى چون ضحّاكو ابنعبّاس
از حسن نقل كردهاند كه وى «ملكين» را به كسر لام خوانده است. (التفسير الكبير،
رازى، ج 1، جزء 3، ص 630)