5. انديشه ترك ابلاغ وحى، باعث دلتنگى پيامبر صلى الله عليه و آله:

فَلَعَلَّكَ تارِكٌ بَعْضَ ما يُوحى‌ إِلَيْكَ وَ ضائِقٌ بِهِ صَدْرُكَ‌ ....

هود (11) 12

6. پرهيز از كتمان وحى و ابلاغ كامل آن به مردم، مسئوليت انبيا:

وَ ما كانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَغُلَ‌ [1] ...

آل‌عمران (3) 161

7. ملائكه، واسطه ابلاغ وحى الهى به پيامبران:

يُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلى‌ مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ‌ [2] ...

نحل (16) 2

اللَّهُ يَصْطَفِي مِنَ الْمَلائِكَةِ رُسُلًا ....

حجّ (22) 75

وَ الصَّافَّاتِ صَفًّا فَالزَّاجِراتِ زَجْراً فَالتَّالِياتِ ذِكْراً. [3]

صافّات (37) 1-/ 3

وَ الْمُرْسَلاتِ عُرْفاً وَ النَّاشِراتِ نَشْراً. [4]

مرسلات (77) 1 و 3 و 4

فَالْمُلْقِياتِ ذِكْراً.

مرسلات (77) 5

8. فرستادن ملائكه براى ابلاغ وحى، منوط به تعلق مشيت الهى:

يُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلى‌ مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ‌ ....

نحل (16) 2

وَ ما كانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْياً أَوْ مِنْ وَراءِ حِجابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا فَيُوحِيَ بِإِذْنِهِ ما يَشاءُ إِنَّهُ عَلِيٌّ حَكِيمٌ‌ وَ كَذلِكَ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنا ما كُنْتَ تَدْرِي مَا الْكِتابُ وَ لَا الْإِيمانُ وَ لكِنْ جَعَلْناهُ نُوراً نَهْدِي بِهِ مَنْ نَشاءُ مِنْ عِبادِنا وَ إِنَّكَ لَتَهْدِي إِلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ.

شورى (42) 51 و 52

9. ابلاغ وحى به پيامبر صلى الله عليه و آله از سوى جبرئيل:

قُلْ مَنْ كانَ عَدُوًّا لِجِبْرِيلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلى‌ قَلْبِكَ بِإِذْنِ اللَّهِ‌ ....

بقره (2) 97

... وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما يُنَزِّلُ قالُوا إِنَّما أَنْتَ مُفْتَرٍ ...

قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِ‌ ....

نحل (16) 101 و 102

وَ ما نَتَنَزَّلُ إِلَّا بِأَمْرِ رَبِّكَ‌ [5] ...

مريم (19) 64

وَ إِنَّهُ لَتَنْزِيلُ رَبِّ الْعالَمِينَ‌ نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ.

شعراء (26) 192 و 193

إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحى‌ عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوى‌.

نجم (53) 4 و 5

ثُمَّ دَنا فَتَدَلَّى‌ فَكانَ قابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنى‌ فَأَوْحى‌ إِلى‌ عَبْدِهِ ما أَوْحى‌ [6].

نجم (53) 8-/ 10

اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ‌ [7].

علق (96) 1

[1] . در احتمالى معناى آيه اين است كه هيچ پيامبرى نبايد چيزى از وحى را كتمان كند و در آنچه به او ابلاغ شده به امتش خيانت كند. (مجمع البيان، ج 1-/ 2، ص 873؛ زاد المسير، ج 1، ص 342)

[2] . در احتمالى مراد از روح در آيه شريفه وحى است. (مجمع البيان، ج 5-/ 6، ص 537؛ معالم التنزيل، بغوى، ج 3، ص 71)

[3] . بنابر احتمالى، مراد از طوايف سه گانه، مذكور در آيه، طوايف ملائكه است كه وحى را نازل مى‌كنند و مأمور تأمين امنيت راه وحى و دفع شياطين از مداخله در آن و رساندن به پيامبران يا خصوص محمد صلى الله عليه و آله مى‌باشند. (الميزان، ج 17، ص 121)

[4] . «والنشرات نشراً» قسم به ملائكه‌اى است كه‌صحيفه‌هايى كه وحى بر آنها نوشته شده براى ابلاغ به انبيا منتشر مى‌كنند. (الميزان، ج 20، ص 146)

[5] . در شأن نزول آيه گفته شده كه پيامبر صلى الله عليه و آله به جبرئيل فرمود: چه چيز مانع تو است از اينكه بيش از اين تو را ببينم؟ (مجمع البيان، ج 5-/ 6، ص 805؛ تفسير القرآن العظيم، ابن كثير، ج 5، ص 220)

[6] . يعنى خدا بر زبان جبرئيل به محمد صلى الله عليه و آله وحى كرد. (مجمع البيان، ج 9-/ 10، ص 322)

[7] . اكثر مفسران بر اين عقيده‌اند كه اين سوره اولين سوره‌اى است كه بر پيامبر صلى الله عليه و آله نازل شده و اين اولين روزى بود كه جبرئيل بر پيامبر صلى الله عليه و آله فرود آمد، در حالى كه ايشان در غار حرا مشغول عبادت بود. (مجمع‌البيان، ج 9-/ 10، ص 780؛ معالم‌التنزيل، بغوى، ج 5، ص 279)