662. وجوب اقامه نماز به حالت ايستاده، در صورت توان مكلّف:

الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِياماً ....

آل‌عمران (3) 191

663. وجوب نماز به حالت نشسته، در صورت ناتوانى از ايستادن:

الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً ....

آل‌عمران (3) 191

664. وجوب نماز به پهلو، در صورت عدم امكان ايستادن يا نشستن:

الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلى‌ جُنُوبِهِمْ‌ ....

آل‌عمران (3) 191

1. اوقات نماز

665. وجوب نماز، در اوقات خاصّ و معيّن:

... فَأَقِيمُوا الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ كانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتاباً مَوْقُوتاً.

نساء (4) 103

666. وجوب نماز، در اوقات پنجگانه شبانه روز:

وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ ذلِكَ ذِكْرى‌ لِلذَّاكِرِينَ‌ [1].

هود (11) 114

أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى‌ غَسَقِ اللَّيْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ [2] ...

اسراء (17) 78

... وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِها وَ مِنْ آناءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَ أَطْرافَ النَّهارِ [3] ...

طه (20) 130

فَسُبْحانَ اللَّهِ حِينَ تُمْسُونَ وَ حِينَ تُصْبِحُونَ‌ وَ لَهُ الْحَمْدُ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ عَشِيًّا وَ حِينَ تُظْهِرُونَ. [4]

روم (30) 17 و 18

فَاصْبِرْ عَلى‌ ما يَقُولُونَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ الْغُرُوبِ‌ وَ مِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَ أَدْبارَ السُّجُودِ.

ق (50) 39 و 40

667. مطلوبيّت محافظت بر وقت نماز ميانه:

حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى‌ وَ قُومُوا لِلَّهِ قانِتِينَ‌ [5].

بقره (2) 238

2. قضاى نماز

668. وجوب قضاى نمازهاى ترك شده:

إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْرِي‌ [6].

طه (20) 14

[1] . بنا بر قولى، نماز «طرفى النّهار» شامل نماز صبح، ظهر، عصر و نماز «زلفاً من اللّيل» شامل نماز مغرب و عشا مى‌شود. (مجمع‌البيان، ج 5-/ 6، ص 306)

[2] . آيه ياد شده جامع نمازهاى پنجگانه است، زيرا نماز به هنگام زوال خورشيد شامل نماز ظهر و عصر و «غسق اللّيل» شامل نماز مغرب و عشا مى‌شود و مقصود از «قرآن الفجر» نماز صبح است. (مجمع البيان، ج 5- 6، ص 670)

[3] . بنا بر قولى، مراد از تسبيح در آيه، نماز است. (زبدةالبيان، ص 96)

[4] . از ابن‌عبّاس سؤال شد: آيا نمازهاى پنجگانه را در قرآن‌مى‌يابى؟ گفت: آرى، و آيه ياد شده را قرائت نمود، بنابراين مقصود از تسبيح در «حين تمسون» نماز مغرب و عشا است و در «حين تصبحون» نماز صبح مى‌باشد و در «عشيّاً» نماز عصر و «حين تظهرون» نماز ظهر است. (زبدة البيان، ص 96)

[5] . بنا بر روايت وارده از امام باقر و امام صادق عليهما السلام مقصود از «الوسطى‌» نماز ظهر است و بنا بر قولى مراد از آن نماز عصر است و روايتى از پيامبر صلى الله عليه و آله هم بر آن دلالت دارد. (زبدة البيان، ص 81-/ 82)

[6] . «اقم الصّلوة لذكرى» يعنى اگر نماز فوت شد و آن را فراموش كردى هرگاه يادت آمده انجامش بده. (زبدةالبيان، ص 162) اين برداشت را روايت پيامبر صلى الله عليه و آله كه فرمود: كسى كه نماز را فراموش كرد هرگاه يادش آمد انجام دهد، زيرا خداى متعال فرمود: «اقم الصّلوة لذكرى» (سنن ابن‌ماجه، ج 1، ص 228، ح 697؛ مجمع‌البيان، ج 7-/ 8، ص 11)