[1] . جمهور مفسران گفتهاند: مخاطب «أذّن» حضرتابراهيم عليه
السلام است. (مجمع البيان، ج 7- 8، ص 128؛ الكشاف، ج 3، ص 232)
[2] . امام صادق عليه السلام در پاسخ به اين پرسش كه اگر به كسى
مالى براى به جا آوردن حج عرضه شد و او از پذيرش شرم نمايد، مستطيع است يا نه؟
فرمود: آرى، چرا بايد شرم كند؟ (الكافى، ج 4، ص 266، ح 1)
[3] . از اينكه خداوند به ابراهيم عليه السلام فرمود: مردم را به
حج دعوت كن، استفاده مىشود كه از موقع دعوت به بعد، حج بر همه امتها فرض شد.
[4] . روايت امام صادق عليه السلام مؤيد اين برداشت است كه فرمود:
مقصود از تمام كردن حج و عمره، اداى كامل آن دو و پرهيز از آن چيزى است كه مُحْرِم
در حج و عمره اجتناب مىكند. (الكافى، ج 4، ص 265، ح 1)
[5] . امام صادق عليه السلام «اشهر معلومات» را به ماههاى شوّال،
ذيقعده و ذيحجّه تفسير فرمودند. (الكافى، ج 4، ص 289، ح 1؛ تفسير نور الثقلين، ج
1، ص 193، ح 697)
[6] . بر اساس شأن نزول ذكر شده است كه عدّهاى بدونتوشه به سفر
حج مىآمدند (مجمع البيان، ج 1- 2، ص 525؛ زادالمسير، ج 1، ص 165) و آيه آنها را
از اين كار برحذر داشت.